شناخت انواع چوب
اگر قصد دارید که یک پروژه نجاری را شروع کنید، و یا میخواهید برای خرید مبلمان منزل خود تصمیمگیری کنید، شناخت انواع چوبها میتواند شما را در انتخاب گزینهی مناسب یاری کند. همانطور که میدانیم، درختان در گونههای بسیار متفاوتی یافت میشوند، بنابراین برای انتخاب چوب با طیف گستردهای از آنها روبرو هستیم.
گروه ون وود شما را به مطالعه این یادداشت دعوت می کند:
طبقهبندی انواع چوبها
پیش از آنکه به انواع چوب و کاربرد آنها بپردازیم، باید به این نکته اشاره شود که انواع چوبها در سه دستهی کلی طبقهبندی میشوند و هر کدام از آنها کاربرد و ویژگیهای خاص خود را دارند. به طور کلی چوبها به صورت زیر طبقهبندی میشوند:
- نرمچوبها
- سختچوبها
- چوبهای صنعتی
نرمچوبها
نرمچوب به آن دسته از چوب و الوارهایی گفته میشود که از درختان مخروطی به دست میآیند، نام علمی آنها جیمنوسپرم (Gymnosperms) بوده و درختانی هستند که برگهای سوزنی و میوهی مخروطی شکل دارند. درختان کاج، سرو، سدر، صنوبر، سکویا و سرخدار از نمونههای پرکاربرد نرمچوبها هستند که در نجاری، ساخت و ساز و مبلمان از آنها استفاده میشود.(سوزنی برگها نیز می گویند)
برخلاف باور عموم، نامگذاری این چوبها لزوما ارتباطی با سختی و یا نرمی بافت چوب ندارد، نمونههایی از سختچوبها وجود دارند که بافت آنها از نرمچوبها بسیار سبکتر و نرمتر است، مانند چوب درخت بالسا که سبکترین و نرمترین چوب تجاری است اما در دستهی سختچوبها جای دارد.
بیشتر نرمچوبها استحکام بالایی داشته و با اهداف گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند. الوار درختهایی مانند صنوبر و کاج در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد. بسیاری از نرمچوبها خصوصا چوب خانوادهی سروها، از مقاومت بالایی در برابر پوسیدگی و حشرات برخوردار هستند. این ویژگی سبب میشود که چوبهایی مانند سدر و سرخدار برای استفاده در فضای بیرون ایدهآل باشد.
سختچوبها
سختچوبها از درختانی تولید میشوند که سوزنیبرگ نباشند. به این درختان، برگریز (درختانی که برگ آنها در پاییز ریزش میکند) گفته میشود. نام علمی آنها انجیوسپرم (Angiosperms) بوده و برخی از آنها عبارتند از درخت بلوط، افرا، گیلاس، ماهون و گردو. گونههای سختچوب لزوما از نرمچوبها مستحکمتر نیستند، اما اکثر سختچوبها دارای بافتهای چوبی خاص و بسیار زیبا میباشند.
لازم به ذکر است که درختانی مانند نخل و بامبو در دستهی سختچوبها طبقهبندی میشوند، اما از گونههای درختان برگ ریز نیستند. این درختان از نظر علمی جزو گیاهان تکلپهای هستند، اما از آنجایی که ویژگیهای مشترک زیادی با سختچوبها دارند، در این دسته طبقهبندی میشوند. همچنین بامبو و نخل ممکن است گاهی اوقات در دستهی چوبهای صنعتی طبقهبندی شوند.
چوبهای صنعتی
دستهی سوم چوبهایی که ممکن است با آنها روبرو شوید، چوبهای صنعتی هستند. همانطور که از نام آنها مشخص است، این چوبها به صورت طبیعی یافت نمیشوند بلکه در کارخانهها تولید میشوند.
در تولید تخته چوبهای صنعتی، چوبهای طبیعی را به گونهای تغییر میدهند که ویژگیهای مورد نیاز در آنها ایجاد شود. نام دیگر آنها چوب کامپوزیت بوده و معمولا با استفاده از دور ریز کارخانههای چوببری ساخته میشوند.
چوبهای صنعتی معمولا طی فرآیندهای شیمیایی و حرارتی تولید میشوند. محصول نهایی قابل استفاده در اندازههایی است که مشابه آن با استفاده از چوب طبیعی ممکن نیست.
انواع متداول چوبهای صنعتی عبارتند از تخته چند لایه، تخته OSB، MDF و تخته کامپوزیت. روکشهای چوبی نیز معمولا در دستهی چوبهای صنعتی قرار میگیرند، چرا که در تولید آنها، از فرآیندهای گوناگون برش و چسباندن برای دستیابی به یک بافت چوبی خاص استفاده میشود.
محصولی دیگری نیز چندسالی است که روانه بازار شده با نام تجاری چوب پلاست که گروه ون وود جزو اولین تولید کننده های این محصول می باشد.
گونههای مختلف چوب برای نجاری، مبلمان و ساخت و ساز
پس از شناخت طبقهبندی چوبها، در ادامه میتوانیم به بررسی و معرفی گونههای متداول چوب بپردازیم. همانطور که گفتیم چوبها به سه دستهی کلی تقسیم میشوند و در هر دسته، صدها و بلکه هزاران گونهی مختلف از درختها جای میگیرد. در این بخش به بررسی انواع متداول چوب که برای نجاری و ساخت و ساز در دسترس هستند، میپردازیم و همچنین ویژگیها و کاربرد اصلی هر کدام را بیان میکنیم.
در ادامه انواع چوبها به ترتیب حروف الفبای نام انگلیسی آنها آورده شدهاند، بدین ترتیب اگر به دنبال گونهی خاصی از چوب هستید، میتوانید به آسانی آن را پیدا کنید.
درخت توسکا
نام انگلیسی: Alder
نام علمی: Alnus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و مرکزی
توسکا از انواع سختچوبها میباشد و اخیرا به دلیل زیبایی طبیعی، کارایی و تنوع عملکرد مورد توجه قرار گرفته است. محل رشد توسکا معمولاً در مناطق پرآب، مانند حاشیه رودخانهها و سواحل، و همچنین حاشیه جنگلهاست و داخل جنگل به ندرت رشد میکند. این درختان در تمامی کرهی زمین موجود هستند و دامنه انتشار آنها از ژاپن به سمت آسیای شرقی و شمال هیمالیا و سپس درون اروپا و شمال آفریقا ادامه دارد. در قارهی آمریکا نیز از شمال قاره و بخش شرقی کانادا، آنتاریو به سمت غرب و سپس جنوب و منطقه غربی آمریکای جنوبی و رشتهکوه آند و نیز در شیلی پراکندهاند.
این گونه فقط در بخش شمالی ایران وجود دارد و در جنگلهای مازندران، گرگان و گیلان، مناطق جنگلی طالقان، لاهیجان، آستارا و طالش که همه دارای خاکی مرطوب هستند، رشد میکند.
این چوب بلافاصله بعد از برش رنگی تقریبا سفید دارد، اما به سرعت و در مجاورت هوا و نور آفتاب به رنگ عسلی تغییر رنگ میدهد. فشردگی بافت آن متوسط بوده و طرح آن صاف میباشد که برای حکاکی، خراطی و ماشینکاری بسیار مناسب است. چوب توسکا همچنین سطحی هموار و صیقلی دارد و بنابراین پوششها و رنگهای مختلفی بر روی آن قابل استفاده میباشد.
اندازهی درخت توسکا خیلی بزرگ نیست، بنابراین تقطعات یک تکهی بزرگ و قطور ازین چوب کمیاب و گران است.
این چوب در صنایع مبلمان و کابینتسازی به وفور استفاده میشود، همچنین در ساخت قاب عکس و سایر لوازم دکوراتیو نیز طرفداران زیادی دارد.
یکی از کاربردهای تخصصی چوب توسکا، در تولید بندهی گیتار الکتریک میباشد. صدایی که با این چوب تولید میشود بسیار شفاف بوده و با چوب دیگری قابل دستیابی نیست. این چوب در ساخت گیتار الکتریک حتی از چوبهای گرانقیمتی مثل ماهون نیز مطلوبیت بیشتری دارد.
درخت زبان گنجشک
نام انگلیسی: Ash
نام علمی: Fraxinus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی شمالی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی
درخت زبان گنجشک از خانواده زیتون و بنفشه بوده و خود دارای 45 تا 65 گونهی متفاوت است و در اکثر نواحی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رشد میکند. این درخت دستهی سختچوبها قرار میگیرد.
اخیرا چوب درخت زبانگنجشک کمیاب شده، چرا که نوعی آفت بسیاری از این درختان را در سنین پایین از بین برده است. هرچند اگر درختان زبان گنجشک به صورت بومی در منطقهی زندگی شما رشد میکنند، ممکن است دستیابی به این چوب برای شما آسانتر باشد.
ویژگیها و استحکام چوب زبانگنجشک بسیار شبیه به چوب درخت بلوط سفید بوده و قیمت آن نیز بسیار پایینتر است. این چوب رنگ و پوششپذیری بسیار مناسبی دارد و در انواع پروژههای نجاری قابل استفاده است.
سپیدار
نام انگلیسی: Aspen
نام علمی: Populus Genus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: مناطق سردسیر
سپیدار جزو سختچوبها بوده و در نواحی سردسیر (با تابستانهای خنک) و ارتفاعات رشد میکند. چوب سپیدار، به رنگ روشن بوده و انواع پوشش و رنگ بر روی آن قابل استفاده است. به دلیل کمیاب بودن، معمولا موارد استفادهی مخصوص به خود را دارد.
یکی از کاربردهای اختصاصی این چوب، در ساخت سونا میباشد. انتقال دهندهی گرما نمیباشد و در مجاورت رطوبت، تغییر شکل ناچیزی خواهد داشت. همچنین از آن جایی که رسانای گرما نیست، در برخی موارد در تولید چوب کبریت استفاده میشود.
ویژگیهای این چوب سبب میشود که انتخاب مناسبی برای دیوارهی کشو ها باشد چرا که تغییر شکل نمیدهد و مشکلی در مکانیزم باز و بسته شدن کشو ایجاد نمیکند. چوب سپیدار بی طعم و بی عطر بوده بنابراین برای تولید چوب غذاخوری (چاپستیک) و به طور کلی لوازم آشپزخانه ایدهآل میباشد.
درخت بالسا
نام انگلیسی: Balsa
نام علمی: Ochroma pyramidale
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: عموما بومی مناطق جنوبی مکزیک تا جنوب برزیل
بالسا چوبی بسیار سبک و از دستهی سختچوبها است و معمولا در کاردستی و سرگرمی استفاده میشود. دیدگاه نجارهای حرفهای نسبت به چوب بالسا معمولا منفی میباشد، اما به هرحال این چوب کاربردهای زیادی دارد.
اکثر ما در دوران کودکی با چوب بالسا کاردستیهای زیادی ساختهایم. هرچند این چوب از نظر نجارها تنها برای بازی کودکان مناسب میباشد، اما یکی از اولین و مهمترین عوامل آشنایی افراد با چوب و علاقهمندی به آن محسوب میشود.
چوب بالسا از اهمیت تاریخی نیز برخوردار است، زیرا بعضا در جنگ جهانی اول و دوم، در بخشهایی از هواپیماها و کشتیها ازین چوب استفاده شده است.
سرعت رشد بالسا بسیار زیاد، اما عمر آن کوتاه میباشد و پیش از رسیدن به سن 10 سالگی آن را قطع میکنند. درخت بالسا بومی نواحی مکزیک، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی میباشد.
چوب بالسا از قابلیت شناوری بسیار خوبی برخوردار است و در ساخت کلک، قایقهای نجات و به طور کلی اجسام شناور از آن استفاده میشود.
تراکم چوب بالسا بسیار کم بوده و استحکام آن چندان زیاد نمیباشد. به همین دلیل بسیاری از افراد برای ساخت پروژههایی که نیاز به تحمل فشار و وزن بالا را دارد، چوب توس یا نمدار آمریکایی را ترجیح میدهند.
از طرفی دیگر، اگر قصد شما ساختن چیزی است که به راحتی قابلیت شکست و یا جدا شدن را داشته باشد (مانند سن تئاتر، صحنهی فیلمبرداری و غیره) چوب بالسا انتخاب بسیار مناسبی است.
سطح این چوب به خوبی قابلیت پذیرش انواع رنگ و پوشش را داراست و همچنین میتوان از آن به عنوان یک روکش چوبی ارزان قیمت استفاده کرد.
زمان سرهم بندی پروژههایی که با چوب بالسا ساخته شده، بهتر است که از انواع چسب استفاده کنید، چرا که میخ و پیچ برای این چوب مناسب نمیباشند. جهت برش صفحات نازک بالسا میتوان به راحتی از تیغ کاتر یا چاقوی تیز استفاده کرد.
بامبو
نام انگلیسی: Bamboo
نام علمی: Bambusoideae
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: مناطق استوایی، نیمه استوایی و معتدل، آسیای جنوب شرقی، آمریکای جنوبی و جنوب شرقی ایالات متحده
هرچند بامبو نوعی علف محسوب میشود، اما به دلیل سختی و تراکم بالای بافت ساقههای آن، در ساخت محصولات مختلفی کاربرد دارد. بامبو در نبود آب و هوای استوایی رشد میکند، شامل گونههای متنوعی بوده که در مناطق گوناگونی رشد کرده و با یکدیگر تفاوت دارند.
گیاه بامبو ساقهای بلند و توخالی دارد. از این ساقهها میتوان به همان شکل طبیعی و یا با برش آن به شکل نوارهای باریک، میتوان از آن در ساخت لایههای نازک چوبی استفاده نمود. همچین این لایههای چوبی در تولید تختههای چندلایی مورد استفاده قرار میگیرند.
شاید به نظر برسد که بامبو بسیار سبک وزن، نرم و به راحتی قابل خم شدن و بریدن باشد، اما واقعیت این گونه نیست. بهتر است که بامبو با چوب درختان بلوط قرمز یا افرا مقایسه شود، زیرا استحکام و سختی مشابهی با آنها دارد.
یکی از پرطرفدارترین موارد استفادهی بامبو، در ساختن مبلمان مخصوص باغها، تزئینات باغچه و حصارها میباشد. همچنین بعضا در تولید کابینت، مبلمان و حتی کفپوشهای چوبی نیز از آن استفاده میگردد.
یکی از دلایل مقاومت بامبو در فضای باز و در برابر پوسیدگی، رویهی طبیعی موم مانند آن است. اگر قصد رنگ کردن یا چسب زدن بامبو را دارید، باید ابتدا سطح بیرونی آن را سمباده کنید تا چسب یا رنگ روی آن لیز نخورد. علیرغم مقاومت طبیعی بامیو، بهتر است که جهت افزایش طول عمر در فضای باز، نوعی پوشش محافظتی را روی آن اضافه کنید.
رطوبت موجود در هوا میتواند سبب تغییر در حجم بامبو شود. بنابراین بهتر است که پیش از شروع پروژه، به آن اجازه دهید که به شرایط محیطی عادت کند، خصوصا اگر آب و هوای محل زندگی شما با مکان رویش طبیعی گیاه متفاوت باشد.
درخت نمدار آمریکایی
نام انگلیسی: American Basswood, American Linden
نام علمی: Tilia americana
نوع چوب: سختچوب
محل رویش: آمریکای شمال شرقی
چوبی است سبک وزن، کِرِم رنگ و طرح بافت آن بسیار صاف و فشرده میباشد. پس از خشک شدن تا حدودی در برابر تغییر شکل مقاوم است.
چوب نمدار آمریکایی جزو سختچوبها بوده و مورد علاقهی چوب تراشها و خراطهای حرفهای میباشد. دلیل اصلی علاقه خراطهای حرفهای به این نوع چوب، راحتی کار کردن با آن است. همچنین برای علاقهمندان به ساخت مدلهای چوبی و مینیاتور چوبی، انتخاب مناسبی به شمار میرود.
این چوب عطر و طعم خاصی نداشته و نیز حساسیتزا نمیباشد، بنابراین انتخاب متداولی برای جعبههای نگهداری مواد غذایی و همچنین لوازم آشپزخانه میباشد. چوب نمدار معمولا به راحتی یافت میشود و قیمت آن نسبتا ارزان است.
ایجاد پوشش یکدست بر روی چوب نمدار کمی دشوار است. بنابراین در اکثر مواقع از ظاهر طبیعی چوب به همراه لاک روغنی شفاف یا رنگهای مختلف استفاده میشود.
درخت راش
نام انگلیسی: Beech (Beechwood)
نام علمی: Fagus
نوع چوب: سختچوب
محل رویش: نواحی معتدل اروپا، آسیا، آمریکای شمالی
نوعی سختچوب است که معمولا در تولید روکشهای چوبی، مبلمان و خراطی استفاده میشود. رنگ آن بسیار روشن و کرمی است و طرح بافت آن صاف و فشرده میباشد. گاهی اوقات رنگ آن زمینهی زرد و قرمز دارد.
چوبی بسیار محکم است و از ویژگیهای پرطرفدار آن، قابلیت خم کردن با بخار است. به همین جهت چوب راش انتخاب بسیار مناسبی برای ساخت مبلمان منزل میباشد. البته این ویژگی سبب شده که چوب راش در مقابل تغییر شکل و حجم در آب و هوای مرطوب ضعف داشته باشد.
اغلب در ساخت پیانو از چوب راش استفاده میشود. خصوصا قسمت خرک و سوزنیهای پیانو ازین چوب استفاده میشود.
چوب راش در بین سختچوبهای ارزان قیمت جای دارد و در اندازههای مختلف به صورت روکش و ورقههای نازک چوبی یافت میشود. اگر ابزار شما مناسب و تیز باشد، کار کردن با چوب راش بسیار آسان است. همچنین قابلیت چسبکاری و پذیرش پوشش مناسبی دارد.
درخت توس
نام انگلیسی: Birch
نام علمی: Betula
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: به طور گسترده در نیمکره شمالی
چوب توس یکی از انواع سختچوبها است که به آسانی یافت شده و نسبتا ارزان قیمت میباشد. خصوصا در چوببریهای محلی با قیمت مناسبی در دسترس میباشد.
چوب توس بسیار مستحکم بوده و تقریبا برای هر منظوری قابل استفاده میباشد. بسیاری از افراد از چوب توس به عنوان یک جایگزین ارزان قیمت چوب بلوط استفاده میکنند.
البته باید به این موضوع اشاره کنیم که اجرا کردن انواع پوششها بر روی سطح چوب توس کمی دشوار است. چرا که در اکثر مواقع پوششهای روغنی و لاکی بر روی این چوب ایجاد لکههای ناموزون میکنند. بنابراین بهترین و اقتصادیترین روش در استفاده از چوب توس، رنگ کردن آن است.
سرخدار
نام انگلیسی: Redwood
نام علمی: Sequoioideae
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: جنگلهای کالیفرنیای شمالی
سرخدار نوعی نرمچوب است که ویژگیهای اصلی آن اندازهی بسیار بزرگ درخت و رنگ قرمز چوب است. طرح بافت چوب سرخدار بسیار جالب و زیبا بوده و همانند خویشاوندانش انتخاب مناسبی برای استفاده در فضای باز به شمار میرود، چرا که در مقابل تغییرات آب و هوایی بسیار مقاوم است.
برخی از موارد کاربرد چوب سرخدار عبارتند از، ساخت راهآهن، دیوارهای حائل، کفسازی و ساخت حصار باغها. چوب سرخدار همچنین انتخاب مناسبی برای روکشهای چوبی، میزهای چوبی و پروژههای بزرگ کمد و کابینتسازی به شمار میرود.
درخت سدر
نام انگلیسی: Cedar
نام علمی: Cedrus
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: کوههای هیمالیا و منطقه مدیترانه، آمریکای شمالی
سدر نام گروهی از درختان نرمچوب است که از تیرهی مخروطیان بوده و شباهت زیادی با کاج دارد، ولی از کاج بسیار تنومندتر و بلندتر میشود، و بعضا بیش از سه هزار سال عمر میکند. درخت سدر بومی کوههای هیمالیای غربی و منطقهی مدیترانه میباشد.
چوب سدر علاوه بر داشتن طرح بافت زیبا، رایحهی دلانگیزی داشته و باور بر آن است که این رایحه دافع آفات و بیدها (نوعی حشره) میباشد. داشتن رایحهای دلانگیز و توانایی در دفع حشرات، سبب شده که چوب سدر برای ساخت کمد و جعبهی نگهداری مواد غذایی گزینهی مناسبی به شمار آید.
این چوب همچنین برای استفاده در فضای بیرون مناسب میباشد چرا که در برابر پوسیدگی و آب و هوای نامناسب بسیار مقاوم است. به همین دلیل بسیاری از افراد در ساخت کفسازیهای فضای باز، مبلمان پاسیو، حفاظها و تزئینات بیرونی منازل ازین چوب استفاده میکنند.
گونههای مختلفی از سدر وجود دارد که همگی از خانواده کاجها میباشند. انواع گونههای سدر برای کاربردهای مشخصی مناسبتر هستند.
گونههای سدر عبارتند از:
- سدر سرخ غربی
- سدر سرخ شرقی
- سدر سفید شمالی
- سدر زرد
- سدر اسپانیایی
هرچند رایحهی سدر در نظر بسیاری از افراد مطبوع میباشد، باید در نظر داشت که برخی دیگر از افراد ممکن است به رایحههای طبیعی حساسیت داشته باشند. اگر قصد کار با این چوب را دارید، بهتر است از دستکش و ماسک استفاده کنید تا در صورت وجود آلرژی، از تماس آن با پوست و یا ورود خاک اره به ریهها جلوگیری شود.
به دلیل حساسیتزا بودن چوب سدر، بهتر است در ساخت لوازم آشپزخانه و بطور کلی وسایلی که دائما با پوست در تماس هستند ازین چوب استفاده نشود.
درخت گیلاس
نام انگلیسی: Cherry
نام علمی: Prunus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: تمام نواحی معتدل نیمکره شمالی
چوبی بسیار زیباست که از درخت گیلاس سیاه ساخته میشود. معمولا چوب گیلاس در ابتدا به رنگ صورتی روشن بوده و با گذر زمان به طیفهای قرمز تغییر رنگ میدهد. در برخی موارد این چوب به دلیل وجود رسوبات مواد معدنی دارای رگههای تیره رنگ میباشد که این مورد به زیبایی چوب میافزاید.
در زمان انتخاب چوب گیلاس باید دقت شود که تکههای انتخاب شده از نظر طرح خطوط بافت با یکدیگر هماهنگی داشته باشند. امکان اجرای پوششهای مختلف بر روی چوب گیلاس وجود دارد، اما در بیشتر مواقع به دلیل زیبایی طبیعی چوب و تغییر رنگ در گذر زمان، تنها یک پوشش شفاف بر روی آن پیاده سازی میشود.
صنوبر داگلاس
نام انگلیسی: Douglas Fir
نام علمی: Pseudotsuga menziesii
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: شمال غربی آمریکا
چوب صنوبر نوعی دیگر از نرمچوبهای اقتصادیست که برای پروژههای چوبی مبتدی بسیار مناسب میباشد. اگر تصمیم دارید که محصول نهایی را رنگآمیزی کنید، این چوب گزینه مناسبی به شمار میرود، چرا که اولا اجرای انواع پوششهای دیگر بر روی آن کمی دشوار بوده و ثانیا بافت آن طرح خاصی ندارد.
بافت اکثر گونههای صنوبر نسبتا فشرده بوده و به همین جهت، استحکام و پایداری آن تا حدودی از چوب کاج بیشتر است. از این چوب معمولا در ساخت و ساز و تیرکهای موقت استفاده میشود، یعنی مواردی که زیبایی بافت چوب مد نظر نمیباشد.
درخت آبنوس
نام انگلیسی: Ebony
نام علمی: Diospyros
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی جنوبی هند و سریلانکا، غرب آفریقا، اندونزی
چوبی بسیار خاص و استثنایی و یکی از گرانقیمتترین و کمیابترین چوبهاست. چوب درخت آبنوس به رنگ مشکی یا قهوهای تیره بوده و دارای چگالی بالایی میباشد، تا حدی که این چوب قابلیت شناور ماندن بر سطح آب را ندارد. این درخت جزو سختچوبان است. درخت آبنوس دارای گونههای متفاوتی بوده و در آفریقا، ماداگاسکار، هند، ژاپن، جزایر فیلیپین، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی میروید، سیاهترین آبنوس، یعنی مرغوبترین گونهی آن بومی مناطق سیلان و جزایر هند شرقی میباشد. انواع آبنوس گاه تا ارتفاع پانزده متر نیز رشد میکند. پوست این درخت خاکستری تیره، مغز آن معمولاً سیاهرنگ و قسمت خارجی چوب، سفید، خاکستری یا میخکی روشن است.
چوب آبنوس به راحتی قابل شناسایی است، زیرا یکی از معدود چوبهاییست که به رنگ مشکی خالص میباشد. یکی از ویژگیهای اصلی چوب آبنوس، بافت بسیار ریز و متراکم آن است، سطح پرداخت شدهی آن بسیار هموار و مسطح بوده و بنابراین برای تراشکاری و موارد کاربرد تخصصیتر ایدهآل میباشد.
یکی از نکات مهم در مورد درخت آبنوس آن است که سرعت رشد بسیار پایینی داشته و انواع آن جزو گونههای در خطر انقراض و محافظت شده در سراسر جهان به شمار میروند. کشور کامرون تنها کشوریست که به طور قانونی و به میزان محدود امکان تولید چوب آبنوس در آن وجود دارد. به همین دلیل یافتن چوب آبنوس بسیار دشوار است.
در گذشته از چوب آبنوس برای ساخت کلیدهای مشکی پیانو و همچنین صفحهی انگشتگذاری ویولن و گیتار استفاده میشده است. به همین دلیل یکی از منابع یافتن چوب آبنوس، پیانوهای قدیمی و از کار افتاده است. در اکثر پیانوهای آنتیک، کلیدهای مشکی از آبتوس ساخته شدهاند، هرچند ممکن است در مواردی از سایر چوبها نیز استفاده شده باشد.
چوب آبنوس در تراشکاری و ساخت پیکرههای چوبی بسیار ارزشمند میباشد، چرا که به دلیل داشتن بافت ریز و فشرده، محصول نهایی سطحی زیبا و یکدست خواهد داشت. استادکاران بر این باور هستند که هنگام کار با چوب آبنوس، همواره باید از ابزار دستی استفاده نمود، چرا که فشردگی و استحکام این چوب در ماشینکاری مشکلساز است. ابزارهای دستی با تیغههای کاربیدی بهترین گزینه برای کار با این چوب هستند.
در کار با چوب آبنوس هیچگاه نباید از رنگ استفاده شود و همچنین چسبکاری این چوب گاها دشوار است. بهترین روش برای پرداخت محصولات آبنوس، سمباده کاری ریز و دقیق و سپس واکس زدن چوب است. باید دقت شود که به هیچ وجه از انواع سیلر و وارنیش بر روی چوب آبنوس استفاده نشود.
بسیاری از کابینت سازان که در پی دست یافتن به ظاهری مشابه با چوب آبنوس هستند، از چوب درختانی مانند گیلاس و گردو استفاده کرده و با کمک رنگهای مشکی، به ظاهر مورد نظر دست میابند. بدین ترتیب محصول نهایی از نظر اقتصادی به صرفهتر بوده و همچنین در حفظ و نگهداری گونههای آبنوس تلاش میشود.
تخته فشاری
نام انگلیسی: Hardboard, HDF: High Density Fiber Board
نوع چوب: چوب صنعتی
تخته فشاری نوعی فرآوردهی چوب صنعتی است که از الیاف چوبی بسیار فشرده تولید میشود. در تولید تخته فشاری میتواند از دو نوع روش پرس خیس یا پرس خشک استفاده نمود. با توجه به روش تولید، محصول نهایی به صورت "یکرو" یا "دو رو" خواهد بود.
بافت تخته فشاری دارای طرح خاصی نمیباشد، بنابراین به همراه آن از روکشهای طرحدار چوبی استفاده میشود. همچنین میتوان بر روی سطح تخته فشاری از انوع رنگها استفاده نمود، اما به منظور جلوگیری از کنده شدن رنگ، باید زیرسازی مناسب بر روی سطح آن انجام گیرد.
انواع تخته سیاه (تخته گچ) ممکن است با استفاده از تخته فشاری به همراه یک لایه رنگ ساخته شوند. پس اگر قصد ساخت تخته سیاه دارید، به آسانی میتوانید از این چوب استفاده کنید.
تخته فشاری با اسامی مختلف و در انواع گوناگونی تولید میشود. ماسونیت یکی از انواع آن است که عموما در ساخت دکور و صحنهی تئاتر از آن استفاده میشود. همچنین بعضا در ساخت و ساز و یا جابجایی لوازم منازل از آن استفاده میشود، بدین صورت که به منظور جلوگیری از آسیب دیدن سطوح پارکت یا سرامیک، یک ورقه از آن را بر روی زمین قرار داده و لوازم بزرگ را روی آن حرکت میدهند.
تخته فشاری حرارت دیده، یکی دیگر از انواع آن است. در تولید این تختهها، ابتدا آن را آغشته به روغن برزک کرده و سپس حرارت میدهند. هدف از این فرآیند، افزایش طول عمر، استحکام و مقاومت در برابر رطوبت میباشد.
نوعی از تخته فشاری حرارت دیده تولید میشود که تمام سطح آن دارای سوراخهایی منظم است. قطر این سوراخها معمولا در حدود یک هشتم اینچ بوده و نیز فاصلهی بین هر سوراخ یک چهارم اینچ میباشد. ازین تخته معمولا برای قفسههای فروشگاهی و یا تقسیم بندی فضاهای مختلف استفاده میشود.
هرچند تخته فشاری به طور مستقیم در ساخت مبلمان و لوازم چوبی منزل استفاده نمیشود، اما به منظور کاهش بهای تمام شدهی لوازم منزل، در برخی قسمتها به منظور افزایش استحکام محصول نهایی، مورد استفاده قرار میگیرد. مانند بخشهای پشتی پایه تلویزیون و دیوارهی پشتی کمد لباس، زیرا این قسمتها رو به دیوار بوده و قابل مشاهده نیستند.
انواع تخته فشاری معمولا در همهی چوب فروشیها و یا به صورت آنلاین قابل خرید هستند. از آنجایی که این تختهها به صورت صنعتی و با طرحهای از پیش تعیین شده تولید انبوه میشوند، زمان خرید نیازی نیست که به دنبال ایرادات در آن باشید. در صورتی که به هنگام خرید چوبهای طبیعی همیشه باید به دنبال بهترین و کم ایرادترین تکهها باشید.
کامپوزیت فیبر و سیمان
نام انگلیسی:FCB: Fiber Cement Board
نوع چوب چوب صنعتی
نام متعارف این محصول، هاردی بورد است. دقت کنید که با هارد بورد (تخته فشاری) اشتباه نگیرید. هرچند نام آنها در ظاهر شبیه به هم به نظر میرسد، اما ساختار آنها کاملا متفاوت است.
این محصول نوعی کامپوزیت و مخصوص ساخت و ساز است (موارد کاربرد این کامپوزیت عبارت است از ساخت دیوار، نمای بیرونی ساختمانها و تولید انواع کفپوشها). وزن این محصول نسبتا زیاد بوده و ممکن است به هنگام نصب نیاز به حضور دو نفر باشد.
در تولید کامپوزیت فیبر و سیمان از فیبرهای سلولزی و نوعی سیمان (یا چسب) استفاده میشود. هرچند جزو تختههای صنعتی محسوب میشود، اما معمولا به عنوان "چوب" از آن یاد نشده و جایگزینی برای چوب به حساب نمیآید. ویژگیهای اصلی این کامپوزیت عبارتند از:
- مقاومت در برابر موریانهها و به طور کلی حملهی حشرات،
- عدم ایجاد پوسیدگی،
- ضدضربه،
- ضد حریق.
کاج سیاه
نام انگلیسی: Larch/ Tamarack
نام علمی: Larix
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: نواحی سردسیر نمیکره شمالی
درختی است از مخروطیان، عضو خانوادهی کاجها و به طور کلی شامل دوگونهی کاج سیاه آمریکای شمالی و کاج سیاه اوراسیایی میباشد. این درخت معمولا جزو نرمچوبها طبقهبندی میشود.
نکته جالب توجه آن است که کاج سیاه برگهای سوزنی داشته و میوهی مخروطی تولید میکند اما در عین حال برگهای آن در فصول سرد سال ریزش میکند. بنابراین مشخصههای هر دو گروه نرمچوبها و سختچوبها را داراست.
در میان نرمچوبها، چوب کاج سیاه یکی از مستحکمترین و مقاومترین چوبها محسوب میشود و از آنجایی که جزو خانوادهی کاجهاست، دارای ویژگیهای مشترکی با سایر خویشاوندان خود، از جمله سرخدار و سدار میباشد.
کاج سیاه معمولا دارای چوبی قهوهای رنگ و کمی متمایل به قرمز بوده و در برابر پوسیدگی و آفات، مقاومت خوبی را از خود نشان میدهد. بنابراین گزینهی مناسبی برای استفاده در فضای آزاد به شمار میرود. بافت فشرده و سختی این چوب سبب میشود که در صورت عدم استفاده از ابزار مناسب، مستعد متلاشی شدن باشد.
از آنجایی که کاج سیاه عضوی از خانوادهی کاجها به شمار میرود، بنابراین ممکن است چوب آن حساسیت زا باشد. رزینها و روغنهای طبیعی موجود در این چوب (که سبب مقاومت در برابر پوسیدگی و حشرات میشوند) ممکن است برای برخی افراد مشکلزا باشد. به همین دلیل بهتر است که در ساخت وسایلی که دائما با پوست در ارتباط هستند، از این چوب استفاده نشود. اگر قصد کار با این چوب را دارید، بهتر است از دستکش و ماسک استفاده کنید تا در صورت وجود آلرژی، از تماس آن با پوست و یا ورود خاک اره به ریهها جلوگیری شود.
لوان
نام انگلیسی: Luan
نوع چوب: چوب صنعتی
لوان نام نوعی از تختههای چندلایه است که از چوبهای جنگلی استوایی ساخته میشود. این چوب عموما از درخت شوریه بدست میآید. درخت شوریه گونهای از گیاهان گل دهنده است که بومی نواحی جنوب شرقی آسیا از جمله فیلیپین میباشد. این گیاه از سختچوبها به حساب میآید اما معمولا به عنوان چوب صنعتی در قالب تختههای چند لایه مورد استفاده قرار میگیرد. تختههای لوان معمولا در ضخامت کم (بین یک هشتم تا یک چهارم اینچ) و در ابعاد چهار در هشت اینچ تولید میشود.
این چوب از انعطاف پذیری بالایی برخوردار بوده و به راحتی قابل خم کردن است. این ویژگی سبب شده که برای ماکتسازی و ساخت مدلهای مینیاتوری انتخاب مناسبی به شمار آید. به طور کلی به دلیل وزن سبک و قیمت ارزان، این چوب برای انواع کاردستی و سایر سرگرمیها بسیار ایدهآل میباشد.
این نکته قابل ذکر است که به دلیل انعطافپذیری بالا و تولید در ضخامت کم، در پروژههایی که تحمل فشار و وزن بالا مورد نیاز است، نباید از این چوب استفاده نمود.
بعضا از چوب لوان به عنوان "ماهون فیلیپینی" یاد میشود، اما در واقعیت این دو چوب هچگونه ارتباط و تشابهی با یکدیگر ندارند.
چوب ماهون
نام انگلیسی: Mahogany
نام علمی: Swietenia
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی
ماهوگانی یا ماهون، سختچوبی است گران قیمت، خارقالعاده و بسیار زیبا که بعضا در ساخت مبلمان و وسایل چوبی لوکس از آن استفاده میشود. چوب ماهون در ابتدا به رنگ صورتی، و با گذر زمان به قهوهای تیره متمایل به قرمز تغییر رنگ میدهد.
کار با این چوب آسان، و پوششهای مختلف را به زیبایی میپذیرد. اصولا یک پوشش شفاف روغنی بر روی این چوب کافیست تا زیبایی طبیعی بافت آن قابل مشاهده باشد. در مقایسه با سایر سختچوبها، ماهوگانی دارای چوبی نرمتر است، بنابراین به ابزار شما آسیب کمتری وارد می کند.
یکی از کاربردهای اصلی آن در ساخت سازهای موسیقی است. بسیاری از کمپانیهای تولید کنندهی گیتار و پیانو، از این چوب در ساخت محصولات خود استفاده میکنند، چرا که صدای حاصل از این سازها بسیار شفاف و گرم خواهد بود.
چوب ماهون معمولا در آمریکای مرکزی و جنوبی تولید و به سراسر جهان صادر میشود. به همین دلیل یافتن این چوب دشوار بوده و قیمت آن نسبتا زیاد میباشد. کشورهای پرو و برزیل از عمدهترین صادر کنندگان، و کشورهای ایالات متحده آمریکا و انگلیس از عمدهترین واردکنندگان این چوب هستند.
اگر قصد استفاده از چوب ماهون را دارید، در زمان خرید اطمینان حاصل کنید که این چوب از درختان تجدیدپذیر تولید شده است. متاسفانه تقاضای بالا برای این چوب و تولید آن از منابع تجدیدناپذیر، سبب آسیب به جنگلها و جنگلزدایی شده است.
انواع دیگری نیز از چوب ماهوگانی در دسترس میباشد. یکی از آنها ماهون استرالیایی است که برخی ویژگیهای مشابهی با ماهون استوایی دارد. هرچند تفاوتهای مهمی نیز بین این دو وجود دارد، زیرا ماهون استرالیایی از خانوادهی اکالیپتوسها میباشد. همچنین به چوب شوریه، ماهون فیلیپینی گفته میشود، اما همانطور که گفته شد تفاوتهای زیادی با ماهون استوایی داشته و بسیار ارزان قیمت میباشد.
درخت افرا
نام انگلیسی: Maple
نام علمی: Acer pseudoplatanus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آسیا، اروپا، شمال آفریقا، آمریکای شمالی
سختچوبی است بسیار زیبا و در مواردی مورد استفاده قرار میگیرد که نمایان بودن طرح بافت طبیعی چوب مد نظر است. میزان عمدهای از چوب افرا در جنگلهای تجدیدپذیر آمریکای شمالی تولید میشود.
گونههای مختلفی از درخت افرا وجود دارند. به هنگام خرید این چوب، با دو نوع اصلی روبرو هستید. چوب افرای نرم و سخت. چوب افرای سخت معمولا از درختان قندی، و چوب افرای نرم از درختان افرای قرمز تولید میشود. چوب افرای قرمز (نرم) برای نجاری مناسبتر است، زیرا به دلیل نرمتر بودن بافت، کار کردن با آن آسانتر است.
برش و فرم دادن چوب افرای قندی (نوعی از درخت افرا که از آن در تولید شیرهی قندی افرا استفاده میشود) معمولا دشوارتر است. به دلیل آنکه بافت این چوب سختی بیشتری دارد، برای تولید کفپوشهای چوبی انتخاب مناسبی به شمار میآید و در برابر رفت و آمد اشخاص، خط و خش و وزن مبلمان مقاومت بیشتر را از خود نشان میدهد.
ام دی اف
نام انگلیسی: MDF: Medium Density Fiberboard
نوع چوب: چوب صنعتی
تختهی فیبری با تراکم متوسط، یا به اختصار ام دی اف، نوعی از چوبهای صنعتی به شمار میرود. این محصول شباهتهایی با تخته فشاری داشته اما چگالی و تراکم بافت آن کمتر است. همین موضوع سبب میشود که کاربرد گستردهتری نسبت به تختهفشاری داشته باشد. برای مثال، ام دی اف قابلیت آکوستیک و عایقبندی بهتری دارد و بنابراین در مواردی که نیاز به چنین ویژگیهایی باشد (مانند قسمتهایی از اسپیکرها)، از ام دی اف استفاده میشود.
به طور کلی، ام دی اف مناسب مصارف نجاری نمیباشد. زیرا کارکردن با آن دشوار است و برخی افراد در مورد مواد شیمیایی بکار رفته در ساختار آن (از جمله فرمالدهید) نسبت به آن نگرانیهایی را دارند.
آشنایی با ام دی اف و دانستن ویژگیهای آن میتواند شما را در تصمیمگیریها یاری کند، اما بهتر است تا جایی که میتوانید از کاربرد آن خودداری نمایید.
درخت بلوط
نام انگلیسی: Oak
نام علمی: Quercus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نیمکره شمالی
چوب بلوط نوعی سختچوب است و احتمالا یکی از پرطرفدارترین نوع چوبها به شمار میرود. استادکاران علاقهی زیادی به کار با چوب بلوط دارند، خصوصا در ساخت مبلمان لوکس و یا لوازم موروثی خانوادگی، زیرا محصولات ساخته شده با این چوب، تا چندین نسل ماندگاری خواهند داشت.
بلوط قرمز و بلوط سفید دو گونهی اصلی از این چوب هستند. بلوط قرمز همان طور که از نامش پیداست، دارای زمینهی رنگی قرمزتری بوده و به راحتی در چوب بریها یافت میشود. همچنین چوب بلوط قرمز کمی از بلوط سفید نرمتر میباشد و بنابراین کار با آن آسانتر است.
چوب بلوط سفیدی دارای سختی بسیار بالایی میباشد و از این رو در ساخت کفپوشهای چوبی گزینه مناسبی به شمار میرود. همچنین این چوب در برابر پوسیدگی مقاومت خوبی دارد و با استفاده از روکشهای محافظتی مناسب، میتوان از آن در فضای بیرون استفاده کرد.
یکی از نکات مهمی که در مورد کار با چوب بلوط باید بدانید آن است که این چوب باید کاملا با محیط و هوای محل کار شما وفق داده شود. زیرا چوب بلوط تحت تاثیر تغییرات رطوبت و دما، دچار تورم یا تغییر حجم میشود، بنابراین باید به این موضوع دقت کنید، خصوصا در ساخت کفپوشها یا بشکههای چوبی که قرار است مایعات در آنها نگهداری شود.
چوب بلوط انواع پوششها و رنگها را به راحتی میپذیرد. هرچند استادکاران بر این عقیده هستند که بافت طبیعی و زیبای چوب بلوط را نباید با رنگها و پوششهای غیر شفاف پنهان نمود، چرا که اگر قصد رنگآمیزی محصول نهایی را دارید، با قیمتی بسیار ارزانتر میتوانید چوبهای مقاوم و مشابهی را خریداری کنید. پس بهتر است بر روی سطح چوب بلوط تنها از یک لایه روغنی شفاف استفاده کنید.
تخته OSB
نام انگلیسی: OSB: Oriented Strand Board
نوع چوب: چوب صنعتی
تخته OSB نوعی فرآورده چوب صنعتی میباشد و گاها به عنوان جایگزینی برای تخته چندلایه از آن استفاده میشود. این محصول با استفاده از تراشههای چوبی و انواع چسب و رزین، و سپس با گذر از یک فرآیند گرمایی تولید میشود.
تختههای OSB همانند سایر چوبهای صنعتی، دارای اندازه و ضخامت ثابتی میباشند. بر روی سطح این تختهها میتوان از انواع رنگها استفاده نمود، اما باید دقت شود که اثر تراشههای چوبی حتی پس از رنگآمیزی نیز قابل مشاهده میباشد.
این فرآورده معمولا از قیمت پایینتری نسبت به تختههای چندلایی برخوردار هستند. به همین دلیل اخیرا به وفور در ساخت و ساز از آن استفاده میشود.
همچنین تختههای OSB به همراه روکشهای چوبی در تولید مبلمان ارزان قیمت و لمینیت شده مورد استفاده قرار میگیرند. در این موارد تنها قسمتهایی که مقطع برش قابل مشاهده باشد، میتوان متوجه شد که از OSB استفاده شده است. هرچند مبلمانی که به این روش ساخته میشوند، دارای قیمت پایینتری هستند، اما مطمئنا کیفیت آنها نیز پایینتر میباشد. تنها یک ضربه با چکش میتواند سبب جدا شدن اجزای این لوازم بی کیفیت شود. به همین دلیل معمولا نجارها برای ساخت مبلمان و وسایل منزل از این چوبها استفاده نکرده و چوب طبیعی را ترجیح میدهند.
از این تختهها نباید در فضای باز استفاده نمود، زیرا در مقابله با شرایط مختلف آب و هوایی، با آسانی و به سرعت دچار آسیب دیدگی خواهد شد.
کاج
نام انگلیسی: Pine
نام علمی: Pinus
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: نیمکره شمالی
چوب درخت کاج یکی از نرمچوبهای بسیار متداول است که جزو چوبهای اقتصادی و بادوام به شمار میآید. ازین رو در پروژههای مختلف کاربرد زیادی دارد.
درخت کاج معمولا به سرعت تا ارتفاع زیادی رشد میکند و در جنگلهای تجدید پذیر پرورش داده میشود، یعنی همواره تعداد درختانی کاشته میشوند از آنهایی که بریده شدهاند بیشتر است.
گونههای مختلف از درخت کاج در دسترس هستند. کاج زرد جنوبی، همانطور که از نامش پیداست چوبی به رنگ متمایل به زرد دارد. گونههای دیگری مانند کاج سفید و کاج قندی معمولا دارای چوبهای بیرنگ و سفید هستند.
چوب کاج هر نوع پوشش و رنگی را میپذیرد. اما پیش از استفادهی هر نوع رنگ یا پوشش، باید سطح چوب را به خوبی آماده کنید.
بیشتر گونههای چوب کاج برای استفاده در محیطهای سرپوشیده مناسب هستند. مگر آنکه این چوب طی فرآیندهای خاصی برای استفاده در فضای باز مقاومسازی شده باشد.
تخته چندلایه
نام انگلیسی: Plywood
نوع چوب: چوب صنعتی
تخته چندلایه نوعی چوب صنعتی است که با استفاده از چسباندن لایههای نازک چوبی و تحت فشار قرار دادن آنها ساخته میشود. تخته چندلایه با انواع روکشهای چوبی تولید میشود، و معمولا به صورت "یکرو" میباشد (یعنی دارای "پشت" و "رو" است). لازم به ذکر است که تخته چندلایه سابقا با نام تختهی سه لایی در ایران شناخته میشد، اما به دلیل تولید انواع آن با تعداد لایه های بیشتر، عنوان تخته چندلایه مناسب تر میباشد.
تخته چندلایه در ضخامتهای مختلف تولید میشود. متداولترین ضخامتها عبارتند از: یک چهارم اینچ، نیم اینچ و سه چهارم اینچ. تخته چندلایه ممکن است از سختچوبها، نرچوبها یا چوب درختان استوایی ساخته شود. موارد استفادهی هر کدام به صورت زیر است:
کاربردهای تخته چندلایه ساخته شده از نرمچوبها:
- ساخت کف، دیوار و سقف خانههابی چوبی
- پنلهای ضد باد
- برخی قسمتهای داخل اتاق خودروها
- انواع جعبهها و بستهبندیها
- ساخت انواع حصار
کاربردهای تخته چندلایه ساخته شده از سختچوبها:
- ساخت کف، دیواره و سقف محفظهی بار در ماشینآلات مخصوص حمل بار و مسافر
- سطح داخلی کانتینرها
- کفسازی ساختمانها و تاسیسات صنعتی که دائما تحت فشار بالایی میباشد
- در ساختار پرهی توربینهای بادی
- ساخت اسپیکرهای گرانقیمت
- وسایل زمین بازی کودکان
- لوازم چوبی منازل
- تابلوهای تبلیغاتی
- تجهیزات ورزشی
الوار مقاوم در برابر فشار
نام انگلیسی: Pressure Treated Lumber
نوع چوب: نرم چوب/ چوب صنعتی
این الوارها معمولا از چوب کاج زرد ساخته میشوند که طی فرآیندهای شیمیایی آن را در برابر پوسیدگی و حشرات مقاوم میکنند.
معمولا ازین الوارها در ساخت ایوانهای چوبی، پاسیوها و سایر سازههای فضای باز استفاده میشود. از آنجایی که این الوارها در برابر پوسیدگی مقاوم هستند، در بیشتر مواقع میتوانید از تکههای قدیمیتر برای ساخت پروژههای جدید خود استفاده کنید.
در گذشته برای ساخت این الوارها از مواد بسیار سمی (فلزهای سنگین از جمله آرسنیک) استفاده میشده است، اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم از مواد جایگزین در تولید آن استفاده میشود. هرچند همواره توصیه میشود که از این چوب در ساخت وسایلی که دائما با پوست یا غذا در تماس هستند، استفاده نکنید.
صنوبر
نام انگلیسی: Poplar
نام علمی: Populus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: اکثر نواحی نیمکره شمالی
یکی از سختچوبهای پرطرفدار و اقتصادی میباشد که کاربردهای زیادی از جمله در ساخت و ساز دارد. این چوب به رنگ بسیار روشن بوده و گاها رنگ آن کاملا سفید به نظر میرسد. این چوب دارای طرح بافت خاص و جذابی نبوده و به همین دلیل معمولا رنگ شده یا در مواردی استفاده میشود که قابل رویت نباشد.
نسبت به سایر سختچوبهای، صنوبر دارای چوب بسیار نرم تری میباشد، این ویژگی سبب شده که کار با آن آسان، ولی مقاومت آن در برابر ضربه و فرورفتی پایینتر باشد.
چوب صنوبر در برابر تغیر شکل و حجم ناشی از رطوبت مقاوم میباشد، و از آنجایی که بافت خاص و زیبایی ندارد، در قسمتهایی از مبلمان که قابل مشاهده نیست، مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در ماکت سازی و کاردستیهای چوبی نیز از آن استفاده میشود. این چوب در ابعاد مختلف قابل خریداری میباشد.
رزوود
نام انگلیسی: Rosewood
نام علمی: Dalbergia
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی استوایی
به انواع چوب های خوشبو که از درختان استوایی به دست می آیند (به ویژه از خانواده درختان dalbergia)، به رنگ قهوهای تیره بوده و بافت آنها دارای رگههای تیرهتر میباشد، رزوود گفته میشود. استادکاران به این چوب بسیار علاقهمند هستند و اکثرا از آن در ساخت انواع گیتار، پیانو و سایر آلات موسیقی استفاده میشود.
رزوود یک سختچوب خاص و گران قیمت است و به همین دلیل آن دسته از آلات موسیقی که ازین چوب در ساخت آنها استفاده شده، دارای قیمت بیشتری میباشند. مرسومترین نوع این چوب، رزوود برزیلی میباشد، هرچند نمونههایی نیز در ماداگاسکار و آسیا تولید میشوند. برخی از افراد در مورد نحوهی تولید این چوب و ایجاد خطر جنگلزدایی نگرانیهایی را دارند (تقریبا تمام گونههای رزوود جزو گیاهان محافظت شده قلمداد میشوند) و سعی میکنند که از چوبهای دیگری به عنوان جایگزین استفاده کنند.
همچنین رزوود برای بسیاری از افراد حساسیتزاست، خصوصا هنگامی که فرد در طولانی مدت در معرض خاکارههای این چوب باشد. اگر قصد کار با رزوود را دارید، جهت کاهش احتمال ایجاد حساسیت، از ماسک و دستکش مناسب استفاده نمایید.
کاج نوئل
نام انگلیسی: Spruce
نام علمی: Picea
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: نواحی معتدل شمالی و نواحی تایگا
کاج نوئل درختی همیشه سبز و عضوی از دستهی نرمچوبها میباشد و الوار آن به وفور در چوببریها یافت میشود. استفادهی اصلی این چوب در ساخت و ساز است.
چوب کاج نوئل به رنگ روشن بوده و ممکن است بعضا با نام عمومی چوب سفید به فروش برسد. طرح بافت این چوب مستقیم و ریز میباشد.
اگر کاج نوئل تا پایان سن بلوغ خود رشد کند، چوب آن ویژگیهای آکوستیک مطلوبی را کسب میکند و بنابراین در ساخت بدنهی پیانو، انواع گیتار و سایر سازهای زهی مورد استفاده قرار میگیرد.
در گذشته از چوب کاج نوئل در ساخت هواپیماها و قایقها نیز استفاده میشده است. در ساخت نخستین هواپیمای برادران رایت، از این چوب استفاده شده بود. اما چوب کاج نوئل در مقابل تغییرات آب و هوا زیاد مقاوم نبوده و تغغیر حجم میدهد، بنابراین امروزه در ساخت هواپیماها و قایقها مورد استفاده قرار نمیگیرد.
درخت ساج
نام انگلیسی: Teak
نام علمی: Tectona grandis
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: بنگلادش، هند، اندونزی، مالزی، میانمار، تایلند، سریلانکا، برخی نواحی آفریقا و کارائیب
چوب ساج از دستهی سخت چوبها بوده و یکی دیگر از انواع چوبهای خاص و کمیاب میباشد. این درخت بومی جنگلهای بارانی آسیا است. چرخهی رشد این گیاه بسیار طولانی بوده و به طور میانگین هر درخت به 60 سال زمان نیاز دارد تا به حد کافی رشد کرده و چوب آن قابل استفاده باشد. هرچند امروزه جنگلهای تجدید پذیر بیشتری از سالهای پیش ایجاد شدهاند، اما به دلیل چرخهی طولانی مدت رشد درخت ساج، قیمت چوب آن بسیار بالا میباشد.
در گذشته چوب ساج یکی از گزینههای مورد علاقهی نجاران برای ساخت قایقها بوده است و هنوز هم در میان این صنعتگران از محبوبیت بالایی برخوردار است. همچنین در ساختن مبلمان و سایر وسایل چوبی گران قیمتی که در فضای آزاد مورد استفاده قرار میگیرند، از چوب ساج استفاده میشود.
چوب ساج به طور طبیعی دارای سطحی روغنی میباشد و بنابراین چسبکاری، رنگآمیزی و استفاده از سایر پوششها بر روی آن دشوار است. همچنین این چوب از سختی بالایی برخوردار بوده و بنابراین هنگام کار با آن دائما باید تیغهی ابزارآلات خود را تیز و یا تعویض نمایید.
چوب ساج دارای رایحهای بسیار خاص و خاکی است. برخی افراد نسبت به روغنهای طبیعی موجود در این چوب حساسیت دارند، بنابراین لازم است در ساخت وسایلی که دائما با سطح پوست یا مواد غذایی در تماس هستند، از این چوب استفاده نشود. همچنین به هنگام کار با چوب ساج بهتر است که از دستکش و ماسک مناسب استفاده کنید تا احتمال ایجاد حساسیت در شما به حداقل برسد. اگر بدن شما نسبت به این چوب عکسالعملهای آلرژیک نشان میدهد، میتوانید از سایر چوبهایی که حساسیتزا نیستند استفاده کنید.
درخت گردو
نام انگلیسی: Walnut
نام علمی: Juglans regia
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی معتدل نیمکره شمالی
چوب درخت گردو از دستهی سختچوبها بوده و مشخصهی اصلی آن رنگ متمایز و زیبای قهوهای تیره میباشد. این چوب معمولا گران قیمت است و در هر چوببری یافت نمیشود، اما از آنجایی که ظاهر بسیار زیبایی دارد، میتوانید از آن در ساخت پروژههای خاص استفاده کنید.
چوب گردو بسیار مستحکم ولی در عین حال کار کردن با آن آسان میباشد. میتوان در ساخت کفپوشهای چوبی از چوب گردو استفاده نمود، اما برخی افراد ترجیح میدهند که برای این منظور از چوبهایی مانند بلوط سفید یا افرا استفاده کرده و سپس با استفاده از پوششهای روغنی مناسب، به ظاهری مشابه با چوب گردو دست یابند، زیرا چوبهای بلوط و افرا اندکی نسبت به چوب گردو مقاومتر هستند.
چوب گردو بافت زیبایی داشته که به راحتی قابلیت پرداخت و محافظت با پوششهای روغنی را داراست. بسیاری از افراد ترجیح میدهند که این چوب را به خاطر زیبایی طبیعیاش در ساخت پیکرههای چوبی یا قطعات تزئینی مبلمان به کار ببرند. کابینتهای از جنس این چوب نیز بسیار پرطرفدار میباشند، هرچند میتوان از چوبهای ارزان قیمتتر در ساخت کابینت استفاده نمود و سپس با استفاده از پوششهای مختلف به ظاهری مشابه با چوب گردو دست یافت.
شاید برایتان جالب باشد که چوب گردو در تزئینات داخلی اتومبیلهای گران قیمت و قسمتهای چوبی اسلحهها نیز به کار میرود زیرا بافت چوب گردو بسیار متراکم و مستحکم بوده و بنابراین توانایی مقاومت در برابر شرایط مختلف را داراست.
همچنین میتوان از چوب گردو در ساختن انواع گیتار و ویلن نیز استفاده نمود. هرچند که چوب گردو جزو سختچوبهای گران قیمت محسوب میشود، اما به هر حال برای ساخت آلات موسیقی در مقایسه با برخی دیگر از چوبهای خاص و کمیاب، این چوب توجیه اقتصادی بیشتری دارد.
گور چوب
نام انگلیسی: Zebrawood
نام علمی: Astronium graveolens
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آفریقا، آمریکای مرکزی، آسیا
یکی دیگر از سختچوبهای خاص و گرانقیمت است، و به طور کلی به چوب گروهی از درختان گفته میشود که ط
شناخت انواع چوب
اگر قصد دارید که یک پروژه نجاری را شروع کنید، و یا میخواهید برای خرید مبلمان منزل خود تصمیمگیری کنید، شناخت انواع چوبها میتواند شما را در انتخاب گزینهی مناسب یاری کند. همانطور که میدانیم، درختان در گونههای بسیار متفاوتی یافت میشوند، بنابراین برای انتخاب چوب با طیف گستردهای از آنها روبرو هستیم.
گروه ون وود شما را به مطالعه این یادداشت دعوت می کند:
طبقهبندی انواع چوبها
پیش از آنکه به انواع چوب و کاربرد آنها بپردازیم، باید به این نکته اشاره شود که انواع چوبها در سه دستهی کلی طبقهبندی میشوند و هر کدام از آنها کاربرد و ویژگیهای خاص خود را دارند. به طور کلی چوبها به صورت زیر طبقهبندی میشوند:
- نرمچوبها
- سختچوبها
- چوبهای صنعتی
نرمچوبها
نرمچوب به آن دسته از چوب و الوارهایی گفته میشود که از درختان مخروطی به دست میآیند، نام علمی آنها جیمنوسپرم (Gymnosperms) بوده و درختانی هستند که برگهای سوزنی و میوهی مخروطی شکل دارند. درختان کاج، سرو، سدر، صنوبر، سکویا و سرخدار از نمونههای پرکاربرد نرمچوبها هستند که در نجاری، ساخت و ساز و مبلمان از آنها استفاده میشود.(سوزنی برگها نیز می گویند)
برخلاف باور عموم، نامگذاری این چوبها لزوما ارتباطی با سختی و یا نرمی بافت چوب ندارد، نمونههایی از سختچوبها وجود دارند که بافت آنها از نرمچوبها بسیار سبکتر و نرمتر است، مانند چوب درخت بالسا که سبکترین و نرمترین چوب تجاری است اما در دستهی سختچوبها جای دارد.
بیشتر نرمچوبها استحکام بالایی داشته و با اهداف گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند. الوار درختهایی مانند صنوبر و کاج در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد. بسیاری از نرمچوبها خصوصا چوب خانوادهی سروها، از مقاومت بالایی در برابر پوسیدگی و حشرات برخوردار هستند. این ویژگی سبب میشود که چوبهایی مانند سدر و سرخدار برای استفاده در فضای بیرون ایدهآل باشد.
سختچوبها
سختچوبها از درختانی تولید میشوند که سوزنیبرگ نباشند. به این درختان، برگریز (درختانی که برگ آنها در پاییز ریزش میکند) گفته میشود. نام علمی آنها انجیوسپرم (Angiosperms) بوده و برخی از آنها عبارتند از درخت بلوط، افرا، گیلاس، ماهون و گردو. گونههای سختچوب لزوما از نرمچوبها مستحکمتر نیستند، اما اکثر سختچوبها دارای بافتهای چوبی خاص و بسیار زیبا میباشند.
لازم به ذکر است که درختانی مانند نخل و بامبو در دستهی سختچوبها طبقهبندی میشوند، اما از گونههای درختان برگ ریز نیستند. این درختان از نظر علمی جزو گیاهان تکلپهای هستند، اما از آنجایی که ویژگیهای مشترک زیادی با سختچوبها دارند، در این دسته طبقهبندی میشوند. همچنین بامبو و نخل ممکن است گاهی اوقات در دستهی چوبهای صنعتی طبقهبندی شوند.
چوبهای صنعتی
دستهی سوم چوبهایی که ممکن است با آنها روبرو شوید، چوبهای صنعتی هستند. همانطور که از نام آنها مشخص است، این چوبها به صورت طبیعی یافت نمیشوند بلکه در کارخانهها تولید میشوند.
در تولید تخته چوبهای صنعتی، چوبهای طبیعی را به گونهای تغییر میدهند که ویژگیهای مورد نیاز در آنها ایجاد شود. نام دیگر آنها چوب کامپوزیت بوده و معمولا با استفاده از دور ریز کارخانههای چوببری ساخته میشوند.
چوبهای صنعتی معمولا طی فرآیندهای شیمیایی و حرارتی تولید میشوند. محصول نهایی قابل استفاده در اندازههایی است که مشابه آن با استفاده از چوب طبیعی ممکن نیست.
انواع متداول چوبهای صنعتی عبارتند از تخته چند لایه، تخته OSB، MDF و تخته کامپوزیت. روکشهای چوبی نیز معمولا در دستهی چوبهای صنعتی قرار میگیرند، چرا که در تولید آنها، از فرآیندهای گوناگون برش و چسباندن برای دستیابی به یک بافت چوبی خاص استفاده میشود.
محصولی دیگری نیز چندسالی است که روانه بازار شده با نام تجاری چوب پلاست که گروه ون وود جزو اولین تولید کننده های این محصول می باشد.
گونههای مختلف چوب برای نجاری، مبلمان و ساخت و ساز
پس از شناخت طبقهبندی چوبها، در ادامه میتوانیم به بررسی و معرفی گونههای متداول چوب بپردازیم. همانطور که گفتیم چوبها به سه دستهی کلی تقسیم میشوند و در هر دسته، صدها و بلکه هزاران گونهی مختلف از درختها جای میگیرد. در این بخش به بررسی انواع متداول چوب که برای نجاری و ساخت و ساز در دسترس هستند، میپردازیم و همچنین ویژگیها و کاربرد اصلی هر کدام را بیان میکنیم.
در ادامه انواع چوبها به ترتیب حروف الفبای نام انگلیسی آنها آورده شدهاند، بدین ترتیب اگر به دنبال گونهی خاصی از چوب هستید، میتوانید به آسانی آن را پیدا کنید.
درخت توسکا
نام انگلیسی: Alder
نام علمی: Alnus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و مرکزی
توسکا از انواع سختچوبها میباشد و اخیرا به دلیل زیبایی طبیعی، کارایی و تنوع عملکرد مورد توجه قرار گرفته است. محل رشد توسکا معمولاً در مناطق پرآب، مانند حاشیه رودخانهها و سواحل، و همچنین حاشیه جنگلهاست و داخل جنگل به ندرت رشد میکند. این درختان در تمامی کرهی زمین موجود هستند و دامنه انتشار آنها از ژاپن به سمت آسیای شرقی و شمال هیمالیا و سپس درون اروپا و شمال آفریقا ادامه دارد. در قارهی آمریکا نیز از شمال قاره و بخش شرقی کانادا، آنتاریو به سمت غرب و سپس جنوب و منطقه غربی آمریکای جنوبی و رشتهکوه آند و نیز در شیلی پراکندهاند.
این گونه فقط در بخش شمالی ایران وجود دارد و در جنگلهای مازندران، گرگان و گیلان، مناطق جنگلی طالقان، لاهیجان، آستارا و طالش که همه دارای خاکی مرطوب هستند، رشد میکند.
این چوب بلافاصله بعد از برش رنگی تقریبا سفید دارد، اما به سرعت و در مجاورت هوا و نور آفتاب به رنگ عسلی تغییر رنگ میدهد. فشردگی بافت آن متوسط بوده و طرح آن صاف میباشد که برای حکاکی، خراطی و ماشینکاری بسیار مناسب است. چوب توسکا همچنین سطحی هموار و صیقلی دارد و بنابراین پوششها و رنگهای مختلفی بر روی آن قابل استفاده میباشد.
اندازهی درخت توسکا خیلی بزرگ نیست، بنابراین تقطعات یک تکهی بزرگ و قطور ازین چوب کمیاب و گران است.
این چوب در صنایع مبلمان و کابینتسازی به وفور استفاده میشود، همچنین در ساخت قاب عکس و سایر لوازم دکوراتیو نیز طرفداران زیادی دارد.
یکی از کاربردهای تخصصی چوب توسکا، در تولید بندهی گیتار الکتریک میباشد. صدایی که با این چوب تولید میشود بسیار شفاف بوده و با چوب دیگری قابل دستیابی نیست. این چوب در ساخت گیتار الکتریک حتی از چوبهای گرانقیمتی مثل ماهون نیز مطلوبیت بیشتری دارد.
درخت زبان گنجشک
نام انگلیسی: Ash
نام علمی: Fraxinus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی شمالی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی
درخت زبان گنجشک از خانواده زیتون و بنفشه بوده و خود دارای 45 تا 65 گونهی متفاوت است و در اکثر نواحی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رشد میکند. این درخت دستهی سختچوبها قرار میگیرد.
اخیرا چوب درخت زبانگنجشک کمیاب شده، چرا که نوعی آفت بسیاری از این درختان را در سنین پایین از بین برده است. هرچند اگر درختان زبان گنجشک به صورت بومی در منطقهی زندگی شما رشد میکنند، ممکن است دستیابی به این چوب برای شما آسانتر باشد.
ویژگیها و استحکام چوب زبانگنجشک بسیار شبیه به چوب درخت بلوط سفید بوده و قیمت آن نیز بسیار پایینتر است. این چوب رنگ و پوششپذیری بسیار مناسبی دارد و در انواع پروژههای نجاری قابل استفاده است.
سپیدار
نام انگلیسی: Aspen
نام علمی: Populus Genus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: مناطق سردسیر
سپیدار جزو سختچوبها بوده و در نواحی سردسیر (با تابستانهای خنک) و ارتفاعات رشد میکند. چوب سپیدار، به رنگ روشن بوده و انواع پوشش و رنگ بر روی آن قابل استفاده است. به دلیل کمیاب بودن، معمولا موارد استفادهی مخصوص به خود را دارد.
یکی از کاربردهای اختصاصی این چوب، در ساخت سونا میباشد. انتقال دهندهی گرما نمیباشد و در مجاورت رطوبت، تغییر شکل ناچیزی خواهد داشت. همچنین از آن جایی که رسانای گرما نیست، در برخی موارد در تولید چوب کبریت استفاده میشود.
ویژگیهای این چوب سبب میشود که انتخاب مناسبی برای دیوارهی کشو ها باشد چرا که تغییر شکل نمیدهد و مشکلی در مکانیزم باز و بسته شدن کشو ایجاد نمیکند. چوب سپیدار بی طعم و بی عطر بوده بنابراین برای تولید چوب غذاخوری (چاپستیک) و به طور کلی لوازم آشپزخانه ایدهآل میباشد.
درخت بالسا
نام انگلیسی: Balsa
نام علمی: Ochroma pyramidale
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: عموما بومی مناطق جنوبی مکزیک تا جنوب برزیل
بالسا چوبی بسیار سبک و از دستهی سختچوبها است و معمولا در کاردستی و سرگرمی استفاده میشود. دیدگاه نجارهای حرفهای نسبت به چوب بالسا معمولا منفی میباشد، اما به هرحال این چوب کاربردهای زیادی دارد.
اکثر ما در دوران کودکی با چوب بالسا کاردستیهای زیادی ساختهایم. هرچند این چوب از نظر نجارها تنها برای بازی کودکان مناسب میباشد، اما یکی از اولین و مهمترین عوامل آشنایی افراد با چوب و علاقهمندی به آن محسوب میشود.
چوب بالسا از اهمیت تاریخی نیز برخوردار است، زیرا بعضا در جنگ جهانی اول و دوم، در بخشهایی از هواپیماها و کشتیها ازین چوب استفاده شده است.
سرعت رشد بالسا بسیار زیاد، اما عمر آن کوتاه میباشد و پیش از رسیدن به سن 10 سالگی آن را قطع میکنند. درخت بالسا بومی نواحی مکزیک، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی میباشد.
چوب بالسا از قابلیت شناوری بسیار خوبی برخوردار است و در ساخت کلک، قایقهای نجات و به طور کلی اجسام شناور از آن استفاده میشود.
تراکم چوب بالسا بسیار کم بوده و استحکام آن چندان زیاد نمیباشد. به همین دلیل بسیاری از افراد برای ساخت پروژههایی که نیاز به تحمل فشار و وزن بالا را دارد، چوب توس یا نمدار آمریکایی را ترجیح میدهند.
از طرفی دیگر، اگر قصد شما ساختن چیزی است که به راحتی قابلیت شکست و یا جدا شدن را داشته باشد (مانند سن تئاتر، صحنهی فیلمبرداری و غیره) چوب بالسا انتخاب بسیار مناسبی است.
سطح این چوب به خوبی قابلیت پذیرش انواع رنگ و پوشش را داراست و همچنین میتوان از آن به عنوان یک روکش چوبی ارزان قیمت استفاده کرد.
زمان سرهم بندی پروژههایی که با چوب بالسا ساخته شده، بهتر است که از انواع چسب استفاده کنید، چرا که میخ و پیچ برای این چوب مناسب نمیباشند. جهت برش صفحات نازک بالسا میتوان به راحتی از تیغ کاتر یا چاقوی تیز استفاده کرد.
بامبو
نام انگلیسی: Bamboo
نام علمی: Bambusoideae
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: مناطق استوایی، نیمه استوایی و معتدل، آسیای جنوب شرقی، آمریکای جنوبی و جنوب شرقی ایالات متحده
هرچند بامبو نوعی علف محسوب میشود، اما به دلیل سختی و تراکم بالای بافت ساقههای آن، در ساخت محصولات مختلفی کاربرد دارد. بامبو در نبود آب و هوای استوایی رشد میکند، شامل گونههای متنوعی بوده که در مناطق گوناگونی رشد کرده و با یکدیگر تفاوت دارند.
گیاه بامبو ساقهای بلند و توخالی دارد. از این ساقهها میتوان به همان شکل طبیعی و یا با برش آن به شکل نوارهای باریک، میتوان از آن در ساخت لایههای نازک چوبی استفاده نمود. همچین این لایههای چوبی در تولید تختههای چندلایی مورد استفاده قرار میگیرند.
شاید به نظر برسد که بامبو بسیار سبک وزن، نرم و به راحتی قابل خم شدن و بریدن باشد، اما واقعیت این گونه نیست. بهتر است که بامبو با چوب درختان بلوط قرمز یا افرا مقایسه شود، زیرا استحکام و سختی مشابهی با آنها دارد.
یکی از پرطرفدارترین موارد استفادهی بامبو، در ساختن مبلمان مخصوص باغها، تزئینات باغچه و حصارها میباشد. همچنین بعضا در تولید کابینت، مبلمان و حتی کفپوشهای چوبی نیز از آن استفاده میگردد.
یکی از دلایل مقاومت بامبو در فضای باز و در برابر پوسیدگی، رویهی طبیعی موم مانند آن است. اگر قصد رنگ کردن یا چسب زدن بامبو را دارید، باید ابتدا سطح بیرونی آن را سمباده کنید تا چسب یا رنگ روی آن لیز نخورد. علیرغم مقاومت طبیعی بامیو، بهتر است که جهت افزایش طول عمر در فضای باز، نوعی پوشش محافظتی را روی آن اضافه کنید.
رطوبت موجود در هوا میتواند سبب تغییر در حجم بامبو شود. بنابراین بهتر است که پیش از شروع پروژه، به آن اجازه دهید که به شرایط محیطی عادت کند، خصوصا اگر آب و هوای محل زندگی شما با مکان رویش طبیعی گیاه متفاوت باشد.
درخت نمدار آمریکایی
نام انگلیسی: American Basswood, American Linden
نام علمی: Tilia americana
نوع چوب: سختچوب
محل رویش: آمریکای شمال شرقی
چوبی است سبک وزن، کِرِم رنگ و طرح بافت آن بسیار صاف و فشرده میباشد. پس از خشک شدن تا حدودی در برابر تغییر شکل مقاوم است.
چوب نمدار آمریکایی جزو سختچوبها بوده و مورد علاقهی چوب تراشها و خراطهای حرفهای میباشد. دلیل اصلی علاقه خراطهای حرفهای به این نوع چوب، راحتی کار کردن با آن است. همچنین برای علاقهمندان به ساخت مدلهای چوبی و مینیاتور چوبی، انتخاب مناسبی به شمار میرود.
این چوب عطر و طعم خاصی نداشته و نیز حساسیتزا نمیباشد، بنابراین انتخاب متداولی برای جعبههای نگهداری مواد غذایی و همچنین لوازم آشپزخانه میباشد. چوب نمدار معمولا به راحتی یافت میشود و قیمت آن نسبتا ارزان است.
ایجاد پوشش یکدست بر روی چوب نمدار کمی دشوار است. بنابراین در اکثر مواقع از ظاهر طبیعی چوب به همراه لاک روغنی شفاف یا رنگهای مختلف استفاده میشود.
درخت راش
نام انگلیسی: Beech (Beechwood)
نام علمی: Fagus
نوع چوب: سختچوب
محل رویش: نواحی معتدل اروپا، آسیا، آمریکای شمالی
نوعی سختچوب است که معمولا در تولید روکشهای چوبی، مبلمان و خراطی استفاده میشود. رنگ آن بسیار روشن و کرمی است و طرح بافت آن صاف و فشرده میباشد. گاهی اوقات رنگ آن زمینهی زرد و قرمز دارد.
چوبی بسیار محکم است و از ویژگیهای پرطرفدار آن، قابلیت خم کردن با بخار است. به همین جهت چوب راش انتخاب بسیار مناسبی برای ساخت مبلمان منزل میباشد. البته این ویژگی سبب شده که چوب راش در مقابل تغییر شکل و حجم در آب و هوای مرطوب ضعف داشته باشد.
اغلب در ساخت پیانو از چوب راش استفاده میشود. خصوصا قسمت خرک و سوزنیهای پیانو ازین چوب استفاده میشود.
چوب راش در بین سختچوبهای ارزان قیمت جای دارد و در اندازههای مختلف به صورت روکش و ورقههای نازک چوبی یافت میشود. اگر ابزار شما مناسب و تیز باشد، کار کردن با چوب راش بسیار آسان است. همچنین قابلیت چسبکاری و پذیرش پوشش مناسبی دارد.
درخت توس
نام انگلیسی: Birch
نام علمی: Betula
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: به طور گسترده در نیمکره شمالی
چوب توس یکی از انواع سختچوبها است که به آسانی یافت شده و نسبتا ارزان قیمت میباشد. خصوصا در چوببریهای محلی با قیمت مناسبی در دسترس میباشد.
چوب توس بسیار مستحکم بوده و تقریبا برای هر منظوری قابل استفاده میباشد. بسیاری از افراد از چوب توس به عنوان یک جایگزین ارزان قیمت چوب بلوط استفاده میکنند.
البته باید به این موضوع اشاره کنیم که اجرا کردن انواع پوششها بر روی سطح چوب توس کمی دشوار است. چرا که در اکثر مواقع پوششهای روغنی و لاکی بر روی این چوب ایجاد لکههای ناموزون میکنند. بنابراین بهترین و اقتصادیترین روش در استفاده از چوب توس، رنگ کردن آن است.
سرخدار
نام انگلیسی: Redwood
نام علمی: Sequoioideae
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: جنگلهای کالیفرنیای شمالی
سرخدار نوعی نرمچوب است که ویژگیهای اصلی آن اندازهی بسیار بزرگ درخت و رنگ قرمز چوب است. طرح بافت چوب سرخدار بسیار جالب و زیبا بوده و همانند خویشاوندانش انتخاب مناسبی برای استفاده در فضای باز به شمار میرود، چرا که در مقابل تغییرات آب و هوایی بسیار مقاوم است.
برخی از موارد کاربرد چوب سرخدار عبارتند از، ساخت راهآهن، دیوارهای حائل، کفسازی و ساخت حصار باغها. چوب سرخدار همچنین انتخاب مناسبی برای روکشهای چوبی، میزهای چوبی و پروژههای بزرگ کمد و کابینتسازی به شمار میرود.
درخت سدر
نام انگلیسی: Cedar
نام علمی: Cedrus
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: کوههای هیمالیا و منطقه مدیترانه، آمریکای شمالی
سدر نام گروهی از درختان نرمچوب است که از تیرهی مخروطیان بوده و شباهت زیادی با کاج دارد، ولی از کاج بسیار تنومندتر و بلندتر میشود، و بعضا بیش از سه هزار سال عمر میکند. درخت سدر بومی کوههای هیمالیای غربی و منطقهی مدیترانه میباشد.
چوب سدر علاوه بر داشتن طرح بافت زیبا، رایحهی دلانگیزی داشته و باور بر آن است که این رایحه دافع آفات و بیدها (نوعی حشره) میباشد. داشتن رایحهای دلانگیز و توانایی در دفع حشرات، سبب شده که چوب سدر برای ساخت کمد و جعبهی نگهداری مواد غذایی گزینهی مناسبی به شمار آید.
این چوب همچنین برای استفاده در فضای بیرون مناسب میباشد چرا که در برابر پوسیدگی و آب و هوای نامناسب بسیار مقاوم است. به همین دلیل بسیاری از افراد در ساخت کفسازیهای فضای باز، مبلمان پاسیو، حفاظها و تزئینات بیرونی منازل ازین چوب استفاده میکنند.
گونههای مختلفی از سدر وجود دارد که همگی از خانواده کاجها میباشند. انواع گونههای سدر برای کاربردهای مشخصی مناسبتر هستند.
گونههای سدر عبارتند از:
- سدر سرخ غربی
- سدر سرخ شرقی
- سدر سفید شمالی
- سدر زرد
- سدر اسپانیایی
هرچند رایحهی سدر در نظر بسیاری از افراد مطبوع میباشد، باید در نظر داشت که برخی دیگر از افراد ممکن است به رایحههای طبیعی حساسیت داشته باشند. اگر قصد کار با این چوب را دارید، بهتر است از دستکش و ماسک استفاده کنید تا در صورت وجود آلرژی، از تماس آن با پوست و یا ورود خاک اره به ریهها جلوگیری شود.
به دلیل حساسیتزا بودن چوب سدر، بهتر است در ساخت لوازم آشپزخانه و بطور کلی وسایلی که دائما با پوست در تماس هستند ازین چوب استفاده نشود.
درخت گیلاس
نام انگلیسی: Cherry
نام علمی: Prunus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: تمام نواحی معتدل نیمکره شمالی
چوبی بسیار زیباست که از درخت گیلاس سیاه ساخته میشود. معمولا چوب گیلاس در ابتدا به رنگ صورتی روشن بوده و با گذر زمان به طیفهای قرمز تغییر رنگ میدهد. در برخی موارد این چوب به دلیل وجود رسوبات مواد معدنی دارای رگههای تیره رنگ میباشد که این مورد به زیبایی چوب میافزاید.
در زمان انتخاب چوب گیلاس باید دقت شود که تکههای انتخاب شده از نظر طرح خطوط بافت با یکدیگر هماهنگی داشته باشند. امکان اجرای پوششهای مختلف بر روی چوب گیلاس وجود دارد، اما در بیشتر مواقع به دلیل زیبایی طبیعی چوب و تغییر رنگ در گذر زمان، تنها یک پوشش شفاف بر روی آن پیاده سازی میشود.
صنوبر داگلاس
نام انگلیسی: Douglas Fir
نام علمی: Pseudotsuga menziesii
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: شمال غربی آمریکا
چوب صنوبر نوعی دیگر از نرمچوبهای اقتصادیست که برای پروژههای چوبی مبتدی بسیار مناسب میباشد. اگر تصمیم دارید که محصول نهایی را رنگآمیزی کنید، این چوب گزینه مناسبی به شمار میرود، چرا که اولا اجرای انواع پوششهای دیگر بر روی آن کمی دشوار بوده و ثانیا بافت آن طرح خاصی ندارد.
بافت اکثر گونههای صنوبر نسبتا فشرده بوده و به همین جهت، استحکام و پایداری آن تا حدودی از چوب کاج بیشتر است. از این چوب معمولا در ساخت و ساز و تیرکهای موقت استفاده میشود، یعنی مواردی که زیبایی بافت چوب مد نظر نمیباشد.
درخت آبنوس
نام انگلیسی: Ebony
نام علمی: Diospyros
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی جنوبی هند و سریلانکا، غرب آفریقا، اندونزی
چوبی بسیار خاص و استثنایی و یکی از گرانقیمتترین و کمیابترین چوبهاست. چوب درخت آبنوس به رنگ مشکی یا قهوهای تیره بوده و دارای چگالی بالایی میباشد، تا حدی که این چوب قابلیت شناور ماندن بر سطح آب را ندارد. این درخت جزو سختچوبان است. درخت آبنوس دارای گونههای متفاوتی بوده و در آفریقا، ماداگاسکار، هند، ژاپن، جزایر فیلیپین، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی میروید، سیاهترین آبنوس، یعنی مرغوبترین گونهی آن بومی مناطق سیلان و جزایر هند شرقی میباشد. انواع آبنوس گاه تا ارتفاع پانزده متر نیز رشد میکند. پوست این درخت خاکستری تیره، مغز آن معمولاً سیاهرنگ و قسمت خارجی چوب، سفید، خاکستری یا میخکی روشن است.
چوب آبنوس به راحتی قابل شناسایی است، زیرا یکی از معدود چوبهاییست که به رنگ مشکی خالص میباشد. یکی از ویژگیهای اصلی چوب آبنوس، بافت بسیار ریز و متراکم آن است، سطح پرداخت شدهی آن بسیار هموار و مسطح بوده و بنابراین برای تراشکاری و موارد کاربرد تخصصیتر ایدهآل میباشد.
یکی از نکات مهم در مورد درخت آبنوس آن است که سرعت رشد بسیار پایینی داشته و انواع آن جزو گونههای در خطر انقراض و محافظت شده در سراسر جهان به شمار میروند. کشور کامرون تنها کشوریست که به طور قانونی و به میزان محدود امکان تولید چوب آبنوس در آن وجود دارد. به همین دلیل یافتن چوب آبنوس بسیار دشوار است.
در گذشته از چوب آبنوس برای ساخت کلیدهای مشکی پیانو و همچنین صفحهی انگشتگذاری ویولن و گیتار استفاده میشده است. به همین دلیل یکی از منابع یافتن چوب آبنوس، پیانوهای قدیمی و از کار افتاده است. در اکثر پیانوهای آنتیک، کلیدهای مشکی از آبتوس ساخته شدهاند، هرچند ممکن است در مواردی از سایر چوبها نیز استفاده شده باشد.
چوب آبنوس در تراشکاری و ساخت پیکرههای چوبی بسیار ارزشمند میباشد، چرا که به دلیل داشتن بافت ریز و فشرده، محصول نهایی سطحی زیبا و یکدست خواهد داشت. استادکاران بر این باور هستند که هنگام کار با چوب آبنوس، همواره باید از ابزار دستی استفاده نمود، چرا که فشردگی و استحکام این چوب در ماشینکاری مشکلساز است. ابزارهای دستی با تیغههای کاربیدی بهترین گزینه برای کار با این چوب هستند.
در کار با چوب آبنوس هیچگاه نباید از رنگ استفاده شود و همچنین چسبکاری این چوب گاها دشوار است. بهترین روش برای پرداخت محصولات آبنوس، سمباده کاری ریز و دقیق و سپس واکس زدن چوب است. باید دقت شود که به هیچ وجه از انواع سیلر و وارنیش بر روی چوب آبنوس استفاده نشود.
بسیاری از کابینت سازان که در پی دست یافتن به ظاهری مشابه با چوب آبنوس هستند، از چوب درختانی مانند گیلاس و گردو استفاده کرده و با کمک رنگهای مشکی، به ظاهر مورد نظر دست میابند. بدین ترتیب محصول نهایی از نظر اقتصادی به صرفهتر بوده و همچنین در حفظ و نگهداری گونههای آبنوس تلاش میشود.
تخته فشاری
نام انگلیسی: Hardboard, HDF: High Density Fiber Board
نوع چوب: چوب صنعتی
تخته فشاری نوعی فرآوردهی چوب صنعتی است که از الیاف چوبی بسیار فشرده تولید میشود. در تولید تخته فشاری میتواند از دو نوع روش پرس خیس یا پرس خشک استفاده نمود. با توجه به روش تولید، محصول نهایی به صورت "یکرو" یا "دو رو" خواهد بود.
بافت تخته فشاری دارای طرح خاصی نمیباشد، بنابراین به همراه آن از روکشهای طرحدار چوبی استفاده میشود. همچنین میتوان بر روی سطح تخته فشاری از انوع رنگها استفاده نمود، اما به منظور جلوگیری از کنده شدن رنگ، باید زیرسازی مناسب بر روی سطح آن انجام گیرد.
انواع تخته سیاه (تخته گچ) ممکن است با استفاده از تخته فشاری به همراه یک لایه رنگ ساخته شوند. پس اگر قصد ساخت تخته سیاه دارید، به آسانی میتوانید از این چوب استفاده کنید.
تخته فشاری با اسامی مختلف و در انواع گوناگونی تولید میشود. ماسونیت یکی از انواع آن است که عموما در ساخت دکور و صحنهی تئاتر از آن استفاده میشود. همچنین بعضا در ساخت و ساز و یا جابجایی لوازم منازل از آن استفاده میشود، بدین صورت که به منظور جلوگیری از آسیب دیدن سطوح پارکت یا سرامیک، یک ورقه از آن را بر روی زمین قرار داده و لوازم بزرگ را روی آن حرکت میدهند.
تخته فشاری حرارت دیده، یکی دیگر از انواع آن است. در تولید این تختهها، ابتدا آن را آغشته به روغن برزک کرده و سپس حرارت میدهند. هدف از این فرآیند، افزایش طول عمر، استحکام و مقاومت در برابر رطوبت میباشد.
نوعی از تخته فشاری حرارت دیده تولید میشود که تمام سطح آن دارای سوراخهایی منظم است. قطر این سوراخها معمولا در حدود یک هشتم اینچ بوده و نیز فاصلهی بین هر سوراخ یک چهارم اینچ میباشد. ازین تخته معمولا برای قفسههای فروشگاهی و یا تقسیم بندی فضاهای مختلف استفاده میشود.
هرچند تخته فشاری به طور مستقیم در ساخت مبلمان و لوازم چوبی منزل استفاده نمیشود، اما به منظور کاهش بهای تمام شدهی لوازم منزل، در برخی قسمتها به منظور افزایش استحکام محصول نهایی، مورد استفاده قرار میگیرد. مانند بخشهای پشتی پایه تلویزیون و دیوارهی پشتی کمد لباس، زیرا این قسمتها رو به دیوار بوده و قابل مشاهده نیستند.
انواع تخته فشاری معمولا در همهی چوب فروشیها و یا به صورت آنلاین قابل خرید هستند. از آنجایی که این تختهها به صورت صنعتی و با طرحهای از پیش تعیین شده تولید انبوه میشوند، زمان خرید نیازی نیست که به دنبال ایرادات در آن باشید. در صورتی که به هنگام خرید چوبهای طبیعی همیشه باید به دنبال بهترین و کم ایرادترین تکهها باشید.
کامپوزیت فیبر و سیمان
نام انگلیسی:FCB: Fiber Cement Board
نوع چوب چوب صنعتی
نام متعارف این محصول، هاردی بورد است. دقت کنید که با هارد بورد (تخته فشاری) اشتباه نگیرید. هرچند نام آنها در ظاهر شبیه به هم به نظر میرسد، اما ساختار آنها کاملا متفاوت است.
این محصول نوعی کامپوزیت و مخصوص ساخت و ساز است (موارد کاربرد این کامپوزیت عبارت است از ساخت دیوار، نمای بیرونی ساختمانها و تولید انواع کفپوشها). وزن این محصول نسبتا زیاد بوده و ممکن است به هنگام نصب نیاز به حضور دو نفر باشد.
در تولید کامپوزیت فیبر و سیمان از فیبرهای سلولزی و نوعی سیمان (یا چسب) استفاده میشود. هرچند جزو تختههای صنعتی محسوب میشود، اما معمولا به عنوان "چوب" از آن یاد نشده و جایگزینی برای چوب به حساب نمیآید. ویژگیهای اصلی این کامپوزیت عبارتند از:
- مقاومت در برابر موریانهها و به طور کلی حملهی حشرات،
- عدم ایجاد پوسیدگی،
- ضدضربه،
- ضد حریق.
کاج سیاه
نام انگلیسی: Larch/ Tamarack
نام علمی: Larix
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: نواحی سردسیر نمیکره شمالی
درختی است از مخروطیان، عضو خانوادهی کاجها و به طور کلی شامل دوگونهی کاج سیاه آمریکای شمالی و کاج سیاه اوراسیایی میباشد. این درخت معمولا جزو نرمچوبها طبقهبندی میشود.
نکته جالب توجه آن است که کاج سیاه برگهای سوزنی داشته و میوهی مخروطی تولید میکند اما در عین حال برگهای آن در فصول سرد سال ریزش میکند. بنابراین مشخصههای هر دو گروه نرمچوبها و سختچوبها را داراست.
در میان نرمچوبها، چوب کاج سیاه یکی از مستحکمترین و مقاومترین چوبها محسوب میشود و از آنجایی که جزو خانوادهی کاجهاست، دارای ویژگیهای مشترکی با سایر خویشاوندان خود، از جمله سرخدار و سدار میباشد.
کاج سیاه معمولا دارای چوبی قهوهای رنگ و کمی متمایل به قرمز بوده و در برابر پوسیدگی و آفات، مقاومت خوبی را از خود نشان میدهد. بنابراین گزینهی مناسبی برای استفاده در فضای آزاد به شمار میرود. بافت فشرده و سختی این چوب سبب میشود که در صورت عدم استفاده از ابزار مناسب، مستعد متلاشی شدن باشد.
از آنجایی که کاج سیاه عضوی از خانوادهی کاجها به شمار میرود، بنابراین ممکن است چوب آن حساسیت زا باشد. رزینها و روغنهای طبیعی موجود در این چوب (که سبب مقاومت در برابر پوسیدگی و حشرات میشوند) ممکن است برای برخی افراد مشکلزا باشد. به همین دلیل بهتر است که در ساخت وسایلی که دائما با پوست در ارتباط هستند، از این چوب استفاده نشود. اگر قصد کار با این چوب را دارید، بهتر است از دستکش و ماسک استفاده کنید تا در صورت وجود آلرژی، از تماس آن با پوست و یا ورود خاک اره به ریهها جلوگیری شود.
لوان
نام انگلیسی: Luan
نوع چوب: چوب صنعتی
لوان نام نوعی از تختههای چندلایه است که از چوبهای جنگلی استوایی ساخته میشود. این چوب عموما از درخت شوریه بدست میآید. درخت شوریه گونهای از گیاهان گل دهنده است که بومی نواحی جنوب شرقی آسیا از جمله فیلیپین میباشد. این گیاه از سختچوبها به حساب میآید اما معمولا به عنوان چوب صنعتی در قالب تختههای چند لایه مورد استفاده قرار میگیرد. تختههای لوان معمولا در ضخامت کم (بین یک هشتم تا یک چهارم اینچ) و در ابعاد چهار در هشت اینچ تولید میشود.
این چوب از انعطاف پذیری بالایی برخوردار بوده و به راحتی قابل خم کردن است. این ویژگی سبب شده که برای ماکتسازی و ساخت مدلهای مینیاتوری انتخاب مناسبی به شمار آید. به طور کلی به دلیل وزن سبک و قیمت ارزان، این چوب برای انواع کاردستی و سایر سرگرمیها بسیار ایدهآل میباشد.
این نکته قابل ذکر است که به دلیل انعطافپذیری بالا و تولید در ضخامت کم، در پروژههایی که تحمل فشار و وزن بالا مورد نیاز است، نباید از این چوب استفاده نمود.
بعضا از چوب لوان به عنوان "ماهون فیلیپینی" یاد میشود، اما در واقعیت این دو چوب هچگونه ارتباط و تشابهی با یکدیگر ندارند.
چوب ماهون
نام انگلیسی: Mahogany
نام علمی: Swietenia
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی
ماهوگانی یا ماهون، سختچوبی است گران قیمت، خارقالعاده و بسیار زیبا که بعضا در ساخت مبلمان و وسایل چوبی لوکس از آن استفاده میشود. چوب ماهون در ابتدا به رنگ صورتی، و با گذر زمان به قهوهای تیره متمایل به قرمز تغییر رنگ میدهد.
کار با این چوب آسان، و پوششهای مختلف را به زیبایی میپذیرد. اصولا یک پوشش شفاف روغنی بر روی این چوب کافیست تا زیبایی طبیعی بافت آن قابل مشاهده باشد. در مقایسه با سایر سختچوبها، ماهوگانی دارای چوبی نرمتر است، بنابراین به ابزار شما آسیب کمتری وارد می کند.
یکی از کاربردهای اصلی آن در ساخت سازهای موسیقی است. بسیاری از کمپانیهای تولید کنندهی گیتار و پیانو، از این چوب در ساخت محصولات خود استفاده میکنند، چرا که صدای حاصل از این سازها بسیار شفاف و گرم خواهد بود.
چوب ماهون معمولا در آمریکای مرکزی و جنوبی تولید و به سراسر جهان صادر میشود. به همین دلیل یافتن این چوب دشوار بوده و قیمت آن نسبتا زیاد میباشد. کشورهای پرو و برزیل از عمدهترین صادر کنندگان، و کشورهای ایالات متحده آمریکا و انگلیس از عمدهترین واردکنندگان این چوب هستند.
اگر قصد استفاده از چوب ماهون را دارید، در زمان خرید اطمینان حاصل کنید که این چوب از درختان تجدیدپذیر تولید شده است. متاسفانه تقاضای بالا برای این چوب و تولید آن از منابع تجدیدناپذیر، سبب آسیب به جنگلها و جنگلزدایی شده است.
انواع دیگری نیز از چوب ماهوگانی در دسترس میباشد. یکی از آنها ماهون استرالیایی است که برخی ویژگیهای مشابهی با ماهون استوایی دارد. هرچند تفاوتهای مهمی نیز بین این دو وجود دارد، زیرا ماهون استرالیایی از خانوادهی اکالیپتوسها میباشد. همچنین به چوب شوریه، ماهون فیلیپینی گفته میشود، اما همانطور که گفته شد تفاوتهای زیادی با ماهون استوایی داشته و بسیار ارزان قیمت میباشد.
درخت افرا
نام انگلیسی: Maple
نام علمی: Acer pseudoplatanus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آسیا، اروپا، شمال آفریقا، آمریکای شمالی
سختچوبی است بسیار زیبا و در مواردی مورد استفاده قرار میگیرد که نمایان بودن طرح بافت طبیعی چوب مد نظر است. میزان عمدهای از چوب افرا در جنگلهای تجدیدپذیر آمریکای شمالی تولید میشود.
گونههای مختلفی از درخت افرا وجود دارند. به هنگام خرید این چوب، با دو نوع اصلی روبرو هستید. چوب افرای نرم و سخت. چوب افرای سخت معمولا از درختان قندی، و چوب افرای نرم از درختان افرای قرمز تولید میشود. چوب افرای قرمز (نرم) برای نجاری مناسبتر است، زیرا به دلیل نرمتر بودن بافت، کار کردن با آن آسانتر است.
برش و فرم دادن چوب افرای قندی (نوعی از درخت افرا که از آن در تولید شیرهی قندی افرا استفاده میشود) معمولا دشوارتر است. به دلیل آنکه بافت این چوب سختی بیشتری دارد، برای تولید کفپوشهای چوبی انتخاب مناسبی به شمار میآید و در برابر رفت و آمد اشخاص، خط و خش و وزن مبلمان مقاومت بیشتر را از خود نشان میدهد.
ام دی اف
نام انگلیسی: MDF: Medium Density Fiberboard
نوع چوب: چوب صنعتی
تختهی فیبری با تراکم متوسط، یا به اختصار ام دی اف، نوعی از چوبهای صنعتی به شمار میرود. این محصول شباهتهایی با تخته فشاری داشته اما چگالی و تراکم بافت آن کمتر است. همین موضوع سبب میشود که کاربرد گستردهتری نسبت به تختهفشاری داشته باشد. برای مثال، ام دی اف قابلیت آکوستیک و عایقبندی بهتری دارد و بنابراین در مواردی که نیاز به چنین ویژگیهایی باشد (مانند قسمتهایی از اسپیکرها)، از ام دی اف استفاده میشود.
به طور کلی، ام دی اف مناسب مصارف نجاری نمیباشد. زیرا کارکردن با آن دشوار است و برخی افراد در مورد مواد شیمیایی بکار رفته در ساختار آن (از جمله فرمالدهید) نسبت به آن نگرانیهایی را دارند.
آشنایی با ام دی اف و دانستن ویژگیهای آن میتواند شما را در تصمیمگیریها یاری کند، اما بهتر است تا جایی که میتوانید از کاربرد آن خودداری نمایید.
درخت بلوط
نام انگلیسی: Oak
نام علمی: Quercus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نیمکره شمالی
چوب بلوط نوعی سختچوب است و احتمالا یکی از پرطرفدارترین نوع چوبها به شمار میرود. استادکاران علاقهی زیادی به کار با چوب بلوط دارند، خصوصا در ساخت مبلمان لوکس و یا لوازم موروثی خانوادگی، زیرا محصولات ساخته شده با این چوب، تا چندین نسل ماندگاری خواهند داشت.
بلوط قرمز و بلوط سفید دو گونهی اصلی از این چوب هستند. بلوط قرمز همان طور که از نامش پیداست، دارای زمینهی رنگی قرمزتری بوده و به راحتی در چوب بریها یافت میشود. همچنین چوب بلوط قرمز کمی از بلوط سفید نرمتر میباشد و بنابراین کار با آن آسانتر است.
چوب بلوط سفیدی دارای سختی بسیار بالایی میباشد و از این رو در ساخت کفپوشهای چوبی گزینه مناسبی به شمار میرود. همچنین این چوب در برابر پوسیدگی مقاومت خوبی دارد و با استفاده از روکشهای محافظتی مناسب، میتوان از آن در فضای بیرون استفاده کرد.
یکی از نکات مهمی که در مورد کار با چوب بلوط باید بدانید آن است که این چوب باید کاملا با محیط و هوای محل کار شما وفق داده شود. زیرا چوب بلوط تحت تاثیر تغییرات رطوبت و دما، دچار تورم یا تغییر حجم میشود، بنابراین باید به این موضوع دقت کنید، خصوصا در ساخت کفپوشها یا بشکههای چوبی که قرار است مایعات در آنها نگهداری شود.
چوب بلوط انواع پوششها و رنگها را به راحتی میپذیرد. هرچند استادکاران بر این عقیده هستند که بافت طبیعی و زیبای چوب بلوط را نباید با رنگها و پوششهای غیر شفاف پنهان نمود، چرا که اگر قصد رنگآمیزی محصول نهایی را دارید، با قیمتی بسیار ارزانتر میتوانید چوبهای مقاوم و مشابهی را خریداری کنید. پس بهتر است بر روی سطح چوب بلوط تنها از یک لایه روغنی شفاف استفاده کنید.
تخته OSB
نام انگلیسی: OSB: Oriented Strand Board
نوع چوب: چوب صنعتی
تخته OSB نوعی فرآورده چوب صنعتی میباشد و گاها به عنوان جایگزینی برای تخته چندلایه از آن استفاده میشود. این محصول با استفاده از تراشههای چوبی و انواع چسب و رزین، و سپس با گذر از یک فرآیند گرمایی تولید میشود.
تختههای OSB همانند سایر چوبهای صنعتی، دارای اندازه و ضخامت ثابتی میباشند. بر روی سطح این تختهها میتوان از انواع رنگها استفاده نمود، اما باید دقت شود که اثر تراشههای چوبی حتی پس از رنگآمیزی نیز قابل مشاهده میباشد.
این فرآورده معمولا از قیمت پایینتری نسبت به تختههای چندلایی برخوردار هستند. به همین دلیل اخیرا به وفور در ساخت و ساز از آن استفاده میشود.
همچنین تختههای OSB به همراه روکشهای چوبی در تولید مبلمان ارزان قیمت و لمینیت شده مورد استفاده قرار میگیرند. در این موارد تنها قسمتهایی که مقطع برش قابل مشاهده باشد، میتوان متوجه شد که از OSB استفاده شده است. هرچند مبلمانی که به این روش ساخته میشوند، دارای قیمت پایینتری هستند، اما مطمئنا کیفیت آنها نیز پایینتر میباشد. تنها یک ضربه با چکش میتواند سبب جدا شدن اجزای این لوازم بی کیفیت شود. به همین دلیل معمولا نجارها برای ساخت مبلمان و وسایل منزل از این چوبها استفاده نکرده و چوب طبیعی را ترجیح میدهند.
از این تختهها نباید در فضای باز استفاده نمود، زیرا در مقابله با شرایط مختلف آب و هوایی، با آسانی و به سرعت دچار آسیب دیدگی خواهد شد.
کاج
نام انگلیسی: Pine
نام علمی: Pinus
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: نیمکره شمالی
چوب درخت کاج یکی از نرمچوبهای بسیار متداول است که جزو چوبهای اقتصادی و بادوام به شمار میآید. ازین رو در پروژههای مختلف کاربرد زیادی دارد.
درخت کاج معمولا به سرعت تا ارتفاع زیادی رشد میکند و در جنگلهای تجدید پذیر پرورش داده میشود، یعنی همواره تعداد درختانی کاشته میشوند از آنهایی که بریده شدهاند بیشتر است.
گونههای مختلف از درخت کاج در دسترس هستند. کاج زرد جنوبی، همانطور که از نامش پیداست چوبی به رنگ متمایل به زرد دارد. گونههای دیگری مانند کاج سفید و کاج قندی معمولا دارای چوبهای بیرنگ و سفید هستند.
چوب کاج هر نوع پوشش و رنگی را میپذیرد. اما پیش از استفادهی هر نوع رنگ یا پوشش، باید سطح چوب را به خوبی آماده کنید.
بیشتر گونههای چوب کاج برای استفاده در محیطهای سرپوشیده مناسب هستند. مگر آنکه این چوب طی فرآیندهای خاصی برای استفاده در فضای باز مقاومسازی شده باشد.
تخته چندلایه
نام انگلیسی: Plywood
نوع چوب: چوب صنعتی
تخته چندلایه نوعی چوب صنعتی است که با استفاده از چسباندن لایههای نازک چوبی و تحت فشار قرار دادن آنها ساخته میشود. تخته چندلایه با انواع روکشهای چوبی تولید میشود، و معمولا به صورت "یکرو" میباشد (یعنی دارای "پشت" و "رو" است). لازم به ذکر است که تخته چندلایه سابقا با نام تختهی سه لایی در ایران شناخته میشد، اما به دلیل تولید انواع آن با تعداد لایه های بیشتر، عنوان تخته چندلایه مناسب تر میباشد.
تخته چندلایه در ضخامتهای مختلف تولید میشود. متداولترین ضخامتها عبارتند از: یک چهارم اینچ، نیم اینچ و سه چهارم اینچ. تخته چندلایه ممکن است از سختچوبها، نرچوبها یا چوب درختان استوایی ساخته شود. موارد استفادهی هر کدام به صورت زیر است:
کاربردهای تخته چندلایه ساخته شده از نرمچوبها:
- ساخت کف، دیوار و سقف خانههابی چوبی
- پنلهای ضد باد
- برخی قسمتهای داخل اتاق خودروها
- انواع جعبهها و بستهبندیها
- ساخت انواع حصار
کاربردهای تخته چندلایه ساخته شده از سختچوبها:
- ساخت کف، دیواره و سقف محفظهی بار در ماشینآلات مخصوص حمل بار و مسافر
- سطح داخلی کانتینرها
- کفسازی ساختمانها و تاسیسات صنعتی که دائما تحت فشار بالایی میباشد
- در ساختار پرهی توربینهای بادی
- ساخت اسپیکرهای گرانقیمت
- وسایل زمین بازی کودکان
- لوازم چوبی منازل
- تابلوهای تبلیغاتی
- تجهیزات ورزشی
الوار مقاوم در برابر فشار
نام انگلیسی: Pressure Treated Lumber
نوع چوب: نرم چوب/ چوب صنعتی
این الوارها معمولا از چوب کاج زرد ساخته میشوند که طی فرآیندهای شیمیایی آن را در برابر پوسیدگی و حشرات مقاوم میکنند.
معمولا ازین الوارها در ساخت ایوانهای چوبی، پاسیوها و سایر سازههای فضای باز استفاده میشود. از آنجایی که این الوارها در برابر پوسیدگی مقاوم هستند، در بیشتر مواقع میتوانید از تکههای قدیمیتر برای ساخت پروژههای جدید خود استفاده کنید.
در گذشته برای ساخت این الوارها از مواد بسیار سمی (فلزهای سنگین از جمله آرسنیک) استفاده میشده است، اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم از مواد جایگزین در تولید آن استفاده میشود. هرچند همواره توصیه میشود که از این چوب در ساخت وسایلی که دائما با پوست یا غذا در تماس هستند، استفاده نکنید.
صنوبر
نام انگلیسی: Poplar
نام علمی: Populus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: اکثر نواحی نیمکره شمالی
یکی از سختچوبهای پرطرفدار و اقتصادی میباشد که کاربردهای زیادی از جمله در ساخت و ساز دارد. این چوب به رنگ بسیار روشن بوده و گاها رنگ آن کاملا سفید به نظر میرسد. این چوب دارای طرح بافت خاص و جذابی نبوده و به همین دلیل معمولا رنگ شده یا در مواردی استفاده میشود که قابل رویت نباشد.
نسبت به سایر سختچوبهای، صنوبر دارای چوب بسیار نرم تری میباشد، این ویژگی سبب شده که کار با آن آسان، ولی مقاومت آن در برابر ضربه و فرورفتی پایینتر باشد.
چوب صنوبر در برابر تغیر شکل و حجم ناشی از رطوبت مقاوم میباشد، و از آنجایی که بافت خاص و زیبایی ندارد، در قسمتهایی از مبلمان که قابل مشاهده نیست، مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در ماکت سازی و کاردستیهای چوبی نیز از آن استفاده میشود. این چوب در ابعاد مختلف قابل خریداری میباشد.
رزوود
نام انگلیسی: Rosewood
نام علمی: Dalbergia
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی استوایی
به انواع چوب های خوشبو که از درختان استوایی به دست می آیند (به ویژه از خانواده درختان dalbergia)، به رنگ قهوهای تیره بوده و بافت آنها دارای رگههای تیرهتر میباشد، رزوود گفته میشود. استادکاران به این چوب بسیار علاقهمند هستند و اکثرا از آن در ساخت انواع گیتار، پیانو و سایر آلات موسیقی استفاده میشود.
رزوود یک سختچوب خاص و گران قیمت است و به همین دلیل آن دسته از آلات موسیقی که ازین چوب در ساخت آنها استفاده شده، دارای قیمت بیشتری میباشند. مرسومترین نوع این چوب، رزوود برزیلی میباشد، هرچند نمونههایی نیز در ماداگاسکار و آسیا تولید میشوند. برخی از افراد در مورد نحوهی تولید این چوب و ایجاد خطر جنگلزدایی نگرانیهایی را دارند (تقریبا تمام گونههای رزوود جزو گیاهان محافظت شده قلمداد میشوند) و سعی میکنند که از چوبهای دیگری به عنوان جایگزین استفاده کنند.
همچنین رزوود برای بسیاری از افراد حساسیتزاست، خصوصا هنگامی که فرد در طولانی مدت در معرض خاکارههای این چوب باشد. اگر قصد کار با رزوود را دارید، جهت کاهش احتمال ایجاد حساسیت، از ماسک و دستکش مناسب استفاده نمایید.
کاج نوئل
نام انگلیسی: Spruce
نام علمی: Picea
نوع چوب: نرم چوب
محل رویش: نواحی معتدل شمالی و نواحی تایگا
کاج نوئل درختی همیشه سبز و عضوی از دستهی نرمچوبها میباشد و الوار آن به وفور در چوببریها یافت میشود. استفادهی اصلی این چوب در ساخت و ساز است.
چوب کاج نوئل به رنگ روشن بوده و ممکن است بعضا با نام عمومی چوب سفید به فروش برسد. طرح بافت این چوب مستقیم و ریز میباشد.
اگر کاج نوئل تا پایان سن بلوغ خود رشد کند، چوب آن ویژگیهای آکوستیک مطلوبی را کسب میکند و بنابراین در ساخت بدنهی پیانو، انواع گیتار و سایر سازهای زهی مورد استفاده قرار میگیرد.
در گذشته از چوب کاج نوئل در ساخت هواپیماها و قایقها نیز استفاده میشده است. در ساخت نخستین هواپیمای برادران رایت، از این چوب استفاده شده بود. اما چوب کاج نوئل در مقابل تغییرات آب و هوا زیاد مقاوم نبوده و تغغیر حجم میدهد، بنابراین امروزه در ساخت هواپیماها و قایقها مورد استفاده قرار نمیگیرد.
درخت ساج
نام انگلیسی: Teak
نام علمی: Tectona grandis
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: بنگلادش، هند، اندونزی، مالزی، میانمار، تایلند، سریلانکا، برخی نواحی آفریقا و کارائیب
چوب ساج از دستهی سخت چوبها بوده و یکی دیگر از انواع چوبهای خاص و کمیاب میباشد. این درخت بومی جنگلهای بارانی آسیا است. چرخهی رشد این گیاه بسیار طولانی بوده و به طور میانگین هر درخت به 60 سال زمان نیاز دارد تا به حد کافی رشد کرده و چوب آن قابل استفاده باشد. هرچند امروزه جنگلهای تجدید پذیر بیشتری از سالهای پیش ایجاد شدهاند، اما به دلیل چرخهی طولانی مدت رشد درخت ساج، قیمت چوب آن بسیار بالا میباشد.
در گذشته چوب ساج یکی از گزینههای مورد علاقهی نجاران برای ساخت قایقها بوده است و هنوز هم در میان این صنعتگران از محبوبیت بالایی برخوردار است. همچنین در ساختن مبلمان و سایر وسایل چوبی گران قیمتی که در فضای آزاد مورد استفاده قرار میگیرند، از چوب ساج استفاده میشود.
چوب ساج به طور طبیعی دارای سطحی روغنی میباشد و بنابراین چسبکاری، رنگآمیزی و استفاده از سایر پوششها بر روی آن دشوار است. همچنین این چوب از سختی بالایی برخوردار بوده و بنابراین هنگام کار با آن دائما باید تیغهی ابزارآلات خود را تیز و یا تعویض نمایید.
چوب ساج دارای رایحهای بسیار خاص و خاکی است. برخی افراد نسبت به روغنهای طبیعی موجود در این چوب حساسیت دارند، بنابراین لازم است در ساخت وسایلی که دائما با سطح پوست یا مواد غذایی در تماس هستند، از این چوب استفاده نشود. همچنین به هنگام کار با چوب ساج بهتر است که از دستکش و ماسک مناسب استفاده کنید تا احتمال ایجاد حساسیت در شما به حداقل برسد. اگر بدن شما نسبت به این چوب عکسالعملهای آلرژیک نشان میدهد، میتوانید از سایر چوبهایی که حساسیتزا نیستند استفاده کنید.
درخت گردو
نام انگلیسی: Walnut
نام علمی: Juglans regia
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی معتدل نیمکره شمالی
چوب درخت گردو از دستهی سختچوبها بوده و مشخصهی اصلی آن رنگ متمایز و زیبای قهوهای تیره میباشد. این چوب معمولا گران قیمت است و در هر چوببری یافت نمیشود، اما از آنجایی که ظاهر بسیار زیبایی دارد، میتوانید از آن در ساخت پروژههای خاص استفاده کنید.
چوب گردو بسیار مستحکم ولی در عین حال کار کردن با آن آسان میباشد. میتوان در ساخت کفپوشهای چوبی از چوب گردو استفاده نمود، اما برخی افراد ترجیح میدهند که برای این منظور از چوبهایی مانند بلوط سفید یا افرا استفاده کرده و سپس با استفاده از پوششهای روغنی مناسب، به ظاهری مشابه با چوب گردو دست یابند، زیرا چوبهای بلوط و افرا اندکی نسبت به چوب گردو مقاومتر هستند.
چوب گردو بافت زیبایی داشته که به راحتی قابلیت پرداخت و محافظت با پوششهای روغنی را داراست. بسیاری از افراد ترجیح میدهند که این چوب را به خاطر زیبایی طبیعیاش در ساخت پیکرههای چوبی یا قطعات تزئینی مبلمان به کار ببرند. کابینتهای از جنس این چوب نیز بسیار پرطرفدار میباشند، هرچند میتوان از چوبهای ارزان قیمتتر در ساخت کابینت استفاده نمود و سپس با استفاده از پوششهای مختلف به ظاهری مشابه با چوب گردو دست یافت.
شاید برایتان جالب باشد که چوب گردو در تزئینات داخلی اتومبیلهای گران قیمت و قسمتهای چوبی اسلحهها نیز به کار میرود زیرا بافت چوب گردو بسیار متراکم و مستحکم بوده و بنابراین توانایی مقاومت در برابر شرایط مختلف را داراست.
همچنین میتوان از چوب گردو در ساختن انواع گیتار و ویلن نیز استفاده نمود. هرچند که چوب گردو جزو سختچوبهای گران قیمت محسوب میشود، اما به هر حال برای ساخت آلات موسیقی در مقایسه با برخی دیگر از چوبهای خاص و کمیاب، این چوب توجیه اقتصادی بیشتری دارد.
گور چوب
نام انگلیسی: Zebrawood
نام علمی: Astronium graveolens
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آفریقا، آمریکای مرکزی، آسیا
یکی دیگر از سختچوبهای خاص و گرانقیمت است، و به طور کلی به چوب گروهی از درختان گفته میشود که طرح بافت آن دارای راه راههای تیره رنگ (دلیل نام گذاری آن شباهت به پوست گورخر است) میباشد. انواع گورچوب در نواحی مرکزی آفریقا و آمریکای مرکزی رشد میکنند.
ویژگی اصلی آن وجود خطهای متعدد و تیره رنگ در طرح بافت چوب است. استفاده اصلی آن در ساخت مبلمان لوکس و سایر لوازم چوبی گران قیمت میباشد. این چوب بسیار مستحکم و دارای وزن بالاست و در نتیجه کار کردن با آن کمی مشکل است.
در گذشته، گور چوب غالبا در ساخت وسایل لوکس و زینتی بکار میرفته است. با دلیل داشتن بافتی مستحکم و منسجم، برای ساخت تزئینات داخلی خودروهای گران قیمت، اسلحهها و به طور کلی مواردی که تحمل شوک و لرزش زیاد مد نظر است ، بسیار مناسب میباشد.
امروزه اکثرا به صورت روکشهای چوبی و قسمتهای کوچکتر تزئینی از آن استفاده میشود. همانند سایر چوبهای کمیاب، در مورد گور چوب نیز نگرانیهای زیست محیطی وجود دارد، پس اگر شما به این موضوع اهمیت میدهید، باید از سایر گونههای سختچوبها استفاده کنید.
برای هر هدفی، یک چوب مناسب وجود دارد
حال که به طور خلاصه، انواع متداول چوبها را بررسی کردیم و ویژگیهای و کاربرد آنها را توضیح دادیم، میتوانید با دید بازتری نسبت به انتخاب چوب مناسب خود اقدام نمایید.
اگر قصد ساخت وسیلهای برای استفاده در فضای آزاد و یا در محیط سرپوشیده را دارید، از یک قفسهی کتاب ساده گرفته تا یک اثر هنری، چوب یا چوبهایی مناسب هدف شما در دسترس میباشند، پس با دانستن ویژگیهای آنها، به راحتی گزینهی مناسب را انتخاب کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت گروه ون وود به نشانی wpc.ir مراجعه فرمایید.
رح بافت آن دارای راه راههای تیره رنگ (دلیل نام گذاری آن شباهت به پوست گورخر است) میباشد. انواع گورچوب در نواحی مرکزی آفریقا و آمریکای مرکزی رشد میکنند.
ویژگی اصلی آن وجود خطهای متعدد و تیره رنگ در طرح بافت چوب است. استفاده اصلی آن در ساخت مبلمان لوکس و سایر لوازم چوبی گران قیمت میباشد. این چوب بسیار مستحکم و دارای وزن بالاست و در نتیجه کار کردن با آن کمی مشکل است.
در گذشته، گور چوب غالبا در ساخت وسایل لوکس و زینتی بکار میرفته است. با دلیل داشتن بافتی مستحکم و منسجم، برای ساخت تزئینات داخلی خودروهای گران قیمت، اسلحهها و به طور کلی مواردی که تحمل شوک و لرزش زیاد مد نظر است ، بسیار مناسب میباشد.
امروزه اکثرا به صورت روکشهای چوبی و قسمتهای کوچکتر تزئینی از آن استفاده میشود. همانند سایر چوبهای کمیاب، در مورد گور چوب نیز نگرانیهای زیست محیطی وجود دارد، پس اگر شما به این موضوع اهمیت میدهید، باید از سایر گونههای سختچوبها استفاده کنید.
برای هر هدفی، یک چوب مناسب وجود دارد
حال که به طور خلاصه، انواع متداول چوبها را بررسی کردیم و ویژگیهای و کاربرد آنها را توضیح دادیم، میتوانید با دید بازتری نسبت به انتخاب چوب مناسب خود اقدام نمایید.
اگر قصد ساخت وسیلهای برای استفاده در فضای آزاد و یا در محیط سرپوشیده را دارید، از یک قفسهی کتاب ساده گرفته تا یک اثر هنری، چوب یا چوبهایی مناسب هدف شما در دسترس میباشند، پس با دانستن ویژگیهای آنها، به راحتی گزینهی مناسب را انتخاب کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت گروه ون وود به نشانی wpc.ir مراجعه فرمایید.
